Discover millions of ebooks, audiobooks, and so much more with a free trial

Only $11.99/month after trial. Cancel anytime.

Aravutse ubwa kabiri mu Mazi no muri Mpwemu?
Aravutse ubwa kabiri mu Mazi no muri Mpwemu?
Aravutse ubwa kabiri mu Mazi no muri Mpwemu?
Ebook478 pages4 hours

Aravutse ubwa kabiri mu Mazi no muri Mpwemu?

Rating: 0 out of 5 stars

()

Read preview

About this ebook

Cisambizgo ca buku ili nca “ku babikaso na Maji na Mzimu.”Ciyambi cake ciri pa kusambizga.Mu mazgo gha nyake,buku ili liku tiphalira nkhanira za kubabikaso ndiposo umo tinga babikiraso na maji na Mzimu kwa ku korelezgana na Baibolo.Maji yaku ηanamura ubatizo wa Yesu mu Yodani na Baibolo yikuti zakwananga zithu zose zika ruta pa Yesu para waka batizikanga na Yohane mu Batizi.Yohane wakaba waku mirilako bantu bose ndipo wa mubadwo wa Aroni Musofi mulara.Aroni wakabikanga mawoko ghake pa mutu wa mbuzi na kufumyapo zakwananga za pa cilimika za ba Isilayeli pa zuba la ciwombokwa.Ndimuzgezge wa vintu viwemi ivyo vikwiza.Ubatizo wa Yesu ncilinganizgo ca kuyika mawoko pa mutu.Yesu waka batizika muntowa ya kubika mawoko mu Yodani.Ntheura waka jitolera iye zakwananga zose za caru kupitira mu ubatizo wake ndipo waka pacikika kuperka njombi ya zakwananga.Kweni bakristu banandi baku manya cara cifukwa ico Yesu waka Batizikira na Yohane Mubatizi mu Yodani.Ubatizo wa Yesu ndiro lizgo likuru la buku ili,ndiposo na cigaba ca Uthenga wa Maji na Mzimu.Tinga babikaso apo pekha ta gomezga mu ubatizo wa Yesu na Mphinjika Yake.

LanguageBantu
PublisherPaul C. Jong
Release dateFeb 3, 2018
ISBN9781005574970
Aravutse ubwa kabiri mu Mazi no muri Mpwemu?

Related to Aravutse ubwa kabiri mu Mazi no muri Mpwemu?

Related ebooks

Related articles

Reviews for Aravutse ubwa kabiri mu Mazi no muri Mpwemu?

Rating: 0 out of 5 stars
0 ratings

0 ratings0 reviews

What did you think?

Tap to rate

Review must be at least 10 words

    Book preview

    Aravutse ubwa kabiri mu Mazi no muri Mpwemu? - Paul C. Jong

    paul_Eh01_coverFrontflap_Eh01.gif1st_page

    Aravutse ubwa kabiri mu Mazi no muri Mpwemu?

    Smashwords Edition

    Copyright 2023 by Hephzibah Publishing House

    Inyandiko zikunda gukoreshwa muri iki gitabu zamuka mu gitabu Emakhuwa Bible

    ISBN 978-89-6532-554-3

    Design by Min-soo Kim

    Illustration by Young-ae Kim

    Printed in Korea

    URAKOYE

    Dushaka kuninahaza Imana kuko yaduhaye amajambo y’urukiza kandi ikaduhezagira mu Njili yatumye dushobora kuvuka bushasha mu mazi no muri Mpwemu.

    Ndashimiye kandi abashumba b’Imana, bashiki na basaza bacu bo mu kigo candikirwamwo ibitabu i Hephzibah. Baritanze cane none nanje ndasubiye kubashimira.

    Ndizigiye kandi ndasaba Imana ngo iki gitabu hamwe n’amakaseti yofasha imishaha myinshi kuvuka gushahsha kandi ndipfuza gusubira gushimira bivuye ku mutima abantu bose bafashije kugira kiboneke.

    Ndipfuza n’umutima wanje wose yuko Imana yodufasha gukwiragiza Injili yo kuvuka bushahsha mu mazi no mu mutima kw’isi yose dufashijwe n’abemera Yesu.

    Ndashimiye Imana n’ukwemera kudahera.

    PAUL C. JONG

    0Preface.jpg

    Tungamalara

    DUTEGREZWA KUVUKA BUSHASHA MU MAZI NO MURI MPWEMU

    Imana ikirema isi n’ijuru, yararemye kandi isi yamaho, I paradiso n’umuriro udahera. Yongera irema umuntu imwishushanije ko. Mugabo abantu bategerejwe gupfa kuva aho Adamu umuntu wa mbere ashavurije Imana. Mooteene yoowo okhaliheriwaawe mutthu okhwa emaara emoha paahi ni vahoolowaya athorihiwe ni Muluku (Aheberi 9:27).

    Urupfu rw’umubiri wacu ni inzira idushikana mu buzima budahera. Uwutagira igicumuro ni we ashobora kwinjira mu bwami b’ijuru buzokwamaho, kandi azogira akanyamuneza ko kuba umwana w’Imana. Mugabo abacumuzi bobo bazotabwa Diyabu aalokottha aavonyeriwa vantthiyani na mooro omvarela ni enxofre (Ethupululo 20:10) kandi bazobabara ijoro n’umutaga ubuzima uko imisi yaremwe.

    Nico gituma abantu bose bategerezwa kuba baravutse bushasha. Dutegerezwa kuvuka bushasha mu kwemera kwacu, tukigobotora kugira duhinduke intungane. Nta yindi bundi buryo buriho bwo kwinjira mu bwami bw’Imana. Bibiliya ivuga iti: Kinooleelani ekhaikhai: khaawo ongwera ovolowa moomweneni wa Muluku owo ahiyariwe wa maahi ni wa Munepa (Yohana 3:5). Kuvuka bushasha mu mazi no mu mutima ni yo nzira yo nyene ishobora kudushikana mu bwami bw’ijuru.

    None ayo mazi n’umutima bidutuma tuvuka bushasha ni iki? Muri bibilya, amazi ni ibatisimu ya Yesu.

    Lwaki Yesu Mulungu mweene, yabatizibwa Yokaana omubatiza? Olowooza yali ayagala kulaga bugoonvu bwe? Olowooza yali ayagala kulangirira nti y’oyo affukkiddwaako amafuta? Nedda.

    Yesu bwe yabatizibwa Yokaana omubatiza, bwe ‘yamuteekako emikono’ (Levitiku 16:21), kino kyali ‘hiihotho yoopaka emoha paahi yoovuluxa yaaruuha waakhuleliwa’ (Abaruumi 5:18), ekya ggyawo ebibi by’abantu bonna.

    Mu ndagaano enkadde, Mulungu yawa Isiraeri eteeka ery’obununuzi ery’ekisa. Eteeka lino lyalabisibwanga ku lunaku olw’okutangirira. Ku lunaku luno, ebibi by’abaana ba Isiraeri byonna eby’omwaka byatangirirwa. Alooni, kabona omukulu, yateekanga emikono gye ku mutwe gwe mbuzi ennume. Ebibi by’abaana ba Isiraeri byonna byateekebwanga ku mbuzi eyo.

    Ebigambo by’okutangirira mundagaano enkadde byalagulanga (byali bitulaga) okutangirira okw’olubeerera okugenda okugya. Bitulaga amazima gano: nti ebibi by’abantu fenna biriteekebwa ku Yesu omulundi gumu. Yesu yaggya kuno ku nsi ng’omuntu, kubanga kuno kwali kwagala kwa Mulungu. Yabatizibwa Yokaana omubatiza (yokaana yali asibuka mu lulyo lwa Alooni, kabona omukulu eyasooka mu ndagaano enkadde), era Yokaana yakiikirira abantu fenna.

    Yesu bwe yali batizibwa, yagamba Yokaana nti, Muhiye hiiho! Ontthuneya weera nikwanihere yeeyo Muluku ontthunaawe. (Matheyo 3:15).

    Wano amakulu ‘g’okuteekako emikono g’ogerwako.’ Yokaana yali alina okuteeka emikono gye ku Yesu. Mu kikolwa kino (eky’okumuteekako emikono ng’abatizibwa) Yesu yeetikka ekibi ky’ensi yonna asobole okutuukiriza obutuukirivu bwonna kulwaffe abantu. Ekigabo ‘obutuukirivu’ mu luyonaani kye kigambo ‘dikaiosune’ amakulu gakyo ge gano; okubeera omwenkanya mu mbala oba mu bikolwa. Okubeera mu mbeera (okubeera n’embala) esibuka mu kusanyizibwa.

    Yesu yatuukiriza obutuukirivu bwonna kulw’abantu bonna okuyita mu kubatiza kwe era kino yakikola mu ngeri (enkola) entuufu, esaanidde. Yesu ng’amaze okwetikka ebibi by’abantu bonna okuyita mu kubatiza kwe, Yokaana omubatiza yamusisinkana enkeera era bwati bwe yajulira ku bulamu bwe, Moone – Eputtiputthi ya Muluku emvenxa soottheka sa elapo ya vathi! (Yohaane 1:29).

    Yesu yetikka ebibi by’abantu bonna nayolekera omusalaba. Kumusalaba yatwala omusango gw’ebibi byaffe bye yali yeetisse ng’amaze okubatizibwa. Yaffa kumusalaba nagamba nti Sookwaniheriwa (Yohaane 19:30). Yeyikka ebibi byonna n’atwala omusango omujjuvu ku lwaffe.

    Amazzi (oba Okubatiza kwa Yesu) kye kifaananyi ky’obulokozi

    N’olwekyo, ‘awatali kukkiriza mu kubatiza kwa Yesu’ tetuyinza kulokoka. Eyo y’ensonga lwaki omutume Peteero yagamba nti amazzi (okubatiza kwa Yesu) ni awo ti ethoonyero ya opatiso mwa weiwo vano onoovuluxani nyuwotho (1 Peetero 3:21) ekitulokola.

    Ennaku zino, abantu abasinga abakkiriza mu Yesu Kristo tebakkiriza mu kubatiza kwe ‘okw’amazzi’ wabula bakkiriza mu kufa kwe kumusalaba. Owoluganda osuubira okukkiriza kuno kuyinza okulokola abonoonyi? Olowooza nti obununuzi bwaffe okuva mu kibitubufuna, kubanga tukkiriza mu musaayi gwa Yesu gwokka?

    Nedda, obununuzi bwaffe tebuva mukukkiriza mu kuffa kwa Yesu (kumusalaba) kwokka.

    Mu ndagaano enkadde, abaana ba Isiraeri bwe bawangayo ssaddaakka ey’okutangirira, bali balina okugiteekako emikono ne baatulirako ebibi. Kyali kyamuzizo okutta omutango nga ebibi tebinayatulibwako (ku mutwe gw’omutango). Mu ngeri y’emu mu ndagaano empya, si kituufu era kyamuzizo okukkiriza mu kufa (musalaba) kwa Yesu Kristo nga tokkiriza mu kubatiza kwe.

    N’o lwekyo, omutume Peetero kyava agamba nti, ni awo ti ethoonyero ya opatiso mwa weiwo vano onoovuluxani nyuwotho. Ovuluxiwa iwo khoohiyono ni ovenxiwa wa nikhurumela na mweerutthuni, mene ni omvekela Muluku murima wooreera niwoko na ovenyerera wa Yeesu Kristu. (1 Pedru 3:21).

    Nga abantu bo mundaagano enkadde abatakkiriza mu bubaka bwa Nuuwa (obw’okwewala amataba) bwe baali, n’abo bwe bali abagaana okukkiriza mu kubatiza kwa Yesu, bajja kusaynizibwawo.

    Okukkiriza okutuukiridde okutuluŋŋamya eri obulokozi kwe kukkiriza mu Yesu Kristo, Yeesu Kristu ti Yoole orwiiye, aviraka mmaahini ni mphomeni (1 Yohaane 5:6). Kitugwanira fenna okukkiriza mu kubatiza kwa Yesu n’okuffa kwe kumusalaba.

    Omutume Yokaana yawandiika n’agamba nti okukkiriza okutuufu kwe kukkiriza mu Munepa, maahi ni ephome (1 Yohaane 5:8).

    Okukkiriza okutuufu kwe kuno; Yesu y’ennyini ye Mulungu eyajja mu mubiri kubbw’omwoyo omutukuvu okuyita mu muwala atamanyi musajja Maliyamu. Yesu yaggyawo ebibi byonna eby’ensi bwe yabatizibwa (Yokaana omubatiza, eyakiikirira abantu fenna) mu mugga Yoludaani. Yesu yaffa kumusalaba nga yeetisse ebibi by’ensi yonna era yeetikka omusango gw’ebibi byaffe fenna. Kulwensonga eyo, awatali kubatiza kwa Yesu, enjiri entuufu teyinza kutuukirira era ne bwe tukkiriza mu Yesu, tetuyinza kusikira bulokozi bwe tugaana okukkiriza mu njiri eno.

    Eby’afaayo by’ekkanisa ya Kristo n’engeri enjiri gye yawaba

    Lwaki enjiri y’amazzi n’omwoyo tekyabuulirwa? Lwaki enjiri enkyamu yebuulirwa mu nsi yonna ennaku zino?

    Yesu bwe yazuukira mu baffu n’agenda mu ggulu, abatume baabuuliranga enjiri eno ey’amazzi n’omwoyo. Bwe tusoma mu mu byawandiikibwa tumanya nti abatume (nga Paulo, Peetero, Yokaana) si be bantu bokka abaali babuulira enjiri y’amazzi n’omwoyo. Abo ab’ekkanisa eyasooka nabo baali babuulira enjiri eno.

    Naye omulabe setaani yateekateeka enkola enkyamu, asobole okuggyawo obulamu mu Kkanisa. Mu mwaka gwa 313 AD (oluvanyuma lw’okuggya kwa Kristo) enteekateeka eno yazuulibwa mu teeka eryayisibwa ekkanisa enkatolika e’Milan (eteeka lino lyayitibwa eteeka lya Milan). Mu teeka lino, omuntu yenna eyayiingiranga mu (eyegattanga ku) Kkanisa yalina okubatizibwa. Etteeka lino lya yisibwa abaruumi, kubanga baali b’agala okukuuma amatwaale gaabwe.

    Eno y’emu ku ngeri amatwale g’abaruumi gye gaali gasobola okufugibwa mu bumu n’eddembe, Kale no obufuzzi bwayiingirira eddembe ly’obukristaayo.

    Mu mbeera eno ekkanisa ekkanisa mwe yali, mwe twafunira enzikkiriza Y’eniike era ye yasomesebwanga. N’olwekyo, enjiri eri kumulamwa (nga bwe wandiikidwa mu baibuli)—enjiri ey’amazzi n’omwoyo—menetho ni ikuru, ni mwa Munepa Wootteela, ni mooviriyelani wootheene. (1 aTesalonika 1:5) yakyusibwa ffe netufuna enkyamu. Kino omulabe setaani kye yali ateeseteese, kubanga tewali yali ayinza kuzaalibwa mulundi gwa kubiri nakulakulana.

    Okumala emyaka lukumi n’omusobyo ng’etteeka lino elye’Milan liyisibwa, ekkanisa mubulaaya yayita mu biseera ebizibu. Newankubadde enzikkiriza empya zali zitandikidwawo mu nsi z’ebulaaya (nga abantu babagamba okukomawo ku Kigambo eky’ekisa n’okukkiriza), tewaaliyo kukkiriza kwonna okwali kusomesa ku njiri y’okubatiza n’omusaayi gwa Yesu.

    Enjiri eno ey’amazima yakuumibwa nga nnamu okuva kumulemba gw’abatume. Ng’omwala gw’amazzi agakulukuta bwe gubula ate oluvanyuma lw’ekiseera neguzuulibwa nate kukaserengeto, n’enjiri eno ey’amazzi n’omusaayi bweri. Ezuuliddwa nate era kitugwanira okugilangirira mu nsi yonna.

    Kino ky’ekitabo ekisooka, mumulembe guno, okubuulira kunjiri y’okubatiza kwa Yesu nga bwe kwawandiikibwa mu Baibuli

    Kino ky’ekitabo kyolubereberye mu mulembe guno ekiwandiikiddwa okubuulira enjiri y’okubatiza kwa Yesu nga bwe wandiikiddwa mu baibuli. Enjiri entuufu etugamba nti Yesu Kristo yaggyawo ebibi byaffe byonna okuyita mu kubatiza kwe neyeetikka omusango gw’ebibi byaffe byonna kumusalaba. Nzikkiriza nti teriyo kitabo kirala kyonna kibuulira ku njiri eno ey’amazzi n’omusaayi mubulambulukufu n’obwesigwa nga kino.

    Mu nsi yaffe eya leero ejjudde okumanya okwabuli kika ne tekinologiya w’ebyumma bikalimagezi, ngezezaako okunoonya abantu abazudde ekyama ky’okubatiza kwa Yesu naye nemeddwa. N’olwekyo nsazeewo okukusa ekitabo kino lulungereza (omuwandiisi w’ekitabo kino musumba we’Koleya).

    Amataba bwe gajjula negabikka ensi yonna, amazzi gayinza okukulukuta mubuli kifo, naye tegeetaaga kunyweebwa. Mu ngeri y’emu bangi abayitibwa ‘abaweereza ba Mulungu’ ababuulira enjiri egezaako okufaanana enjiri entuufu; wabula mu bo temuli ayinza kutuwa bulamu.

    Omukazi omusamaliya eyanyweeranga amazzi ku luzzi lwa Yakobo teyasobola kuggyawo ennyonta y’omwoyo ge yali alina. Bwe yannwa amazzi ag’obulamu okuva eri Yesu yafuna obulokozi era ennyonta ye yamuggwako era teyadda nate.

    Amazzi ag’obulamu bwa Yesu Kristo gakulukutira mu bigambo ebiwandiikidwa mu kitabo kino. Buli anannywa ku mazzi agavaamu analokolebwa emirembe gyonna. Omuntu oyo tabeere muddu wa kibi nate, wabula amazzi amalamu gana aku lukutanga okumuvaamu gamuwonye ennyonta awamu n’abo abamuli nanye.

    Kitugwanira okukyuuka tufuuke abakozi abakolagana ne Mulungu; abaddabiriza olutindo

    Tutambula mu nsi eno era tuli mu biseera eby’enkomerero. Mu biseera ngabino, ekibi mu nsi kiyinze obungi era n’omusango gwa Mulungu gunatera okututuukako. Abakuggu mu bya sayansi baasobola okutonda embuzzi emanyiddwa nga Dolly mu magezi gabwe (nga baziyiza enkola Mulungu gye yateekawo ku lubereberye ey’okuzaala n’okwaala)! Oluvanyuma lw’obuwanguzi buno abantu nabo basuubibira okukkiriza amagazi gano (nabo bafunenga abanu banabwe abatazaalidwa).

    Mu nsi yaffe eyaleero twezimbidde ekiggo (ekifaananako ng;ekya Baberi). Mu ndagaano enkadde abantu bwe bagezako okuzimba ekigo babere bumu ne Mulungu, basasanyizibwa mu nsi zonna era Mulungu yabawa ennimi ez’enjawulo. Tutuuse mu kiseera eky;okubonabona. Obusungu bwa mukama bunatera okugyga kw’abo bonna abawabye; abatanaba kuzaalibwa mulundi gwakubiri.

    N’olwekyo nkusaba owoluganda osome ekitabo kino nga weegendereza. Era nkusabira gwe ozaalibwe omulundi ogw’okubiri mu mazzi n’omwoyo. Kino ekitabo kibuulira enjiri nga bwe yawandiikibwa mu baibuli.

    Nkakasa nti buli muntu aluubirira okusoma ekitabo kino nakitegeera taleme kuzaalibwa mulundi gwakubiri. Yesu mukama waffe atugamba nti, Nyuwo mwapwaherera ni nthiti mwa nsunaka, vekhaikhai munookhala oohuseraaka. Vano mmwisuwele ekhaikhai ni ekhaikhai eniyootapuxeni. (Yohaane 8:31-32). Owoluganda, nkusabira osobole okumanya n’okutegeera ebigambo by’amazima ebiri mu kitabo kino era osumululwe okuva mu kibi ne mukufa! Nsaba Mulungu akununula akuwe obulamu obutaggwawo okuyita mu Yesu Kristo!

    Kitugwanira okukola omulimu gwa Mulungu kitaffe anunule abawabye kubanga tebamanyi njiri y’amazzi n’omusaayi. Nsuubira nti enjiri eno eneeyaka nate mu nsi yonna era nkakasa nti eno enjiri ey’amazima eneddabiriza entindo z’okukkiriza kwaffe abakristayo mu mazima.

    Mulokwaanyu onoorasela milepe sa khalayi, onootekatho mathipelo a iyaakha sincipale sivinre. Munimwiitthaniwa Namareherera a ixiri soopwexiwa ni Namareherera a misewe sirino impa. (Yesaya 58:12).

    Ddala nkakasa nti bangi mu mwe abasoma ekitabo kino temumanyinjiri eno ey’ozaalibwa omulundi ogw’okubiri mu mazzi n’omwoyo. Eno y’ensonga lwaki mubuli kubuulira, essira nditadde nnyo ku kubatiza kwa Yesu n’okuffa kwe kumusalaba.

    Okufa kwa Yesu kumusalaba tekwandibadde na makulu gonna gye tuli, singa okubatiza kwe tekwabaawo. Y’ensonga lwaki essira litereddwa kukubatiza kwe (Yesu) emirundi mingi.

    Njagala uli musomi ategeera ensonga eno okutuusa nga muwereddwa omukisa n’enjiri y’amazzi (okubatiza kwa Yesu) n’omwoyo.

    Nsuubira nti mwenna munakkiriza mu njiri y’okubatiza kwa Yesu n’omusaayi musobile oku lokolebwa okuva mu kibi. Nkakasa nti kino ekitabo kinakuluŋŋamya mu kkubo ery’o kuzalibwa omulundi ogw’okubiri mu mazzi n’o mwoyo.

    ISIRIMYO

    Tungamalara

    Ikigabane ca 1 — Inyigisho

    1. Tikukhumbika Kumanya Kwananga Kwithu Kuti Tisutulike (Marku 7:8-9, 7:20-23)

    2. Umuntu Abadwa Umucumuzi (Marku 7:20-23)

    3. Ataya Tuzoshobora Gukizwa Niyo Twigenza Uko Ibwirizwa Ridutegeka? (Luuka 10:25-30)

    4. Kusutulika ru Zokwamaho (Yohaane 8:1-12)

    5. Ukubatizwa Kwa Yesu No Guhanagurwa Kw’ivyaha (Matheyo 3:13-17)

    6. Yesu Kristo Wakiza Mu Mazi, Mu Maraso No Muri Mpwemu (1 Yohaane 5:1-12)

    7. Ukubatizwa Kwa Yesu Ni Cipesikerelo Cagakiza Ki Abanyaha (1 Pedru 3:20-22)

    8. Ubutumwa Bwiza Impongano (Yohaane 13:1-17)

    Ikigabane ca 2 — Zongeweko

    1. Eyate za Gakiza

    2. Tamusuro Zongeweko

    3. Isibazi na Inyisha

    Sermon01.gif01.jpg

    Tikukhumbika Kumanya Kwananga Kwithu Kuti Tisutulike

    < Marku 7:8-9 >

    ‘Nyuwo munkhootta malamulo a Muluku ni muntthariha ikhovelelo sa atthu. Ni aaweerelatho: Nyuwo munnavaanela nnenesene weera mukhootte malamulo a Muluku weera muttharihe ikhovelelosanyu.’

    < Marku 7:20-23 >

    Owo aapwaherera eeraka: Itthu sinkhuma wa mutthu sinimutatuxa oohitteela. Vano, ti wa mmurimani wa mutthu sinkhumaaya soowuupuwela soonanara, olavilavi, soowiiya, soowiiva, sooraruwa, wiinlela mihakhu, soonanara murima, soolokottha, soohiisuumaaliha, nrima, waapa, wiixoona ni ololo. Soonanara sootheene iya sinkhuma mpuwa ni sinimutatuxa mutthu oohitteela.’"

    Ubwa mbele, nagomba gusigura ico ari co igi cumuro. Hariho ikwananga vyasiguwe ni mana ni kwananga vyasiguwe n’u muntu. Ijambo igicumuro mu kigiriki risigura ‘αμαρτία (hamartia)’, Ni ‘ukuvuga kugira ikitari.’ Ni igicumuro umuntu adakwirikije amategeko y’Mulungu uko ameze. Turabe ubwa mbera ikwananga vyasiguwe n’abantu.

    Ase tokomanya ekebe koreng’ana nebirengererio biaito. Enchera omonto akorenga ekebe nigo erabwatie ase arwete, buna ongo bwaye bore, amamg’ana akomonyora na okorengereria.

    Nolwekyo, enyinyonyola y’ekibi eya wukana mu Bantu. Ekikowa ekimu kiyinza obutalabika nga kibi okusinziira ku mutindo oba ku nnono omuntu zalina mu bulamu bwe. Eno y’ensonga lwaki Mulungu atuwade ennono 613 ezamateeka okukozesebwa ng’omutindo gwekumanyirako ekibi.

    Kyo kulabirako kino wammanga kitulaga ebibi abantu.

    no1_20p

    Ffe nga abantu tetulina kugera mutindo gwa kibi nga tusinziira ku kutegeera kwaffe ne mu n’eyisa.

    Ebibi byaffe abantu ebisibuka mu ntegeera yaffe tebi kwatagana n’ekyo Mulungu kyayita ekibi. Kulwensonga, ku wuliriza ntegera zaffe, wabula gy’ekibi oku gyimanya n’o ku jiraba Mulungu Mu mateeka.

    Buli omu kuffe alina endowooza ye gyalaba era gyamanyi ekibi, ng’abantu ate abalala ekibi bakitwala okuba empisa z’abantu enkyamu.

    Ekyo kulabirako, mu Korea, abantu babikka entaana z’abazzadde babwe n’essubi ate n’ebavunaanyizibwa okubalabirira. N’era ekika ekimu mu Papua New Guinea, kirina ennono ey’okussa ekitibwa mu bazaddee babwe abaffa balya omubiri gwabwe awamu n’abeŋanda zzabwe. (si kakasiza ddala oba ennyama eno bagifumba nga tebanaba kugirya). Nzikiriza tebayagala bazzadde babwe kuliibwa nvunuju. Eby’obuwangwa bino biragira ddala endowooza n’entegeera ez’enjawulo abantu zetulina eri ekibi.

    Ekikolwa ekyomuwendo mu kika, ekimu kirabibwa nga ekikolwa eky’ekivve mu kika ekirala. Wabula, Bayibuli etulabula nti kitugwanira okugondara amateeka ga Mulungu. Nyuwo munkhootta malamulo a Muluku ni muntthariha ikhovelelo sa atthu. Ni aaweerelatho: Nyuwo munnavaanela nnenesene weera mukhootte malamulo a Muluku weera muttharihe ikhovelelosanyu. (Marku 7:8-9). Endabika yaffe wabweeru si ya muwendo mu maaso ga Mulungu, kubanga Mulungu atunuulira ddala wansi kuntobo y’emitima gyaffe.

    Omuntu kyatalina kubuusa maaso ky’ekibi mu maaso ga Mulungu

    Kibeera kibi mu maaso ga Mulungu bwetugana okukkiriza okwagala kwe. Kyenkana n’okugana okukkiriza mu kigambo kye. Mulungu yagamba nti kyali kibi (era kikyali kibi) okubeera nga abafalisaayo (n’okweyisa nga bbo), kubanga tebagondera mateeka ge. Mukifo ky’okugonda, essira balissa ku kusomesa kwabwe kwe beevvumbulira so si mu Mulungu kyayagala. Yesu bano abafalisaayo yabayita bananfuusi.

    Mulungu ki gwo’kkiriza? Mazima ddala Mulungu omuwa ekitibwa era omusuuta? Wewaawo wenyumiriza mu linnya lye: naye ddala Mulungu omusaamu ekitibwa? Abantu batunula kungulu nebatassaayo mwoyo eri ekigambo kya’Mulungu. Ekibi ekisingira ddala obunune kwe kunyoma, n’obutagondera kigambo kyaMulungu. Kino obade okimanyi?

    Ebikolwa ebikyamu mu ffe by’ebyo ebyasibuka mu Adamu, ku lunaku luli lwe yayonoona n’agwa. Ebibi bye tukola n’obukyamu bwe tukola, kubanga tetutuukiridde kubeera kuwaba. Abo abagana ekigambo kya Mulungu nabo bonoonyi: newankubadde nga tebalina kibi kyonna, abatakkiriza kigambo kya Mulungu babeera bonoonyi mu maaso ge. Eno y’ensonga lwaki Yesu yanenyanga abafalisaayo.

    Mu Pentateuch (Ebitabo ebitaano ebya’bayibuli ebisooka), mu wandiikiddwamu amateeka agatulaga eky’okukola n’ekyokuleka. Ago ge mateeka ge. Wewaawo tuyinza obutaba nabusobozi obugakuumira ddala gonna; naye ate tulina okugalaba nga amateeka ga Mulungu. Okuva kuntandikwa Mulungu agatuwade era tulina okugakkiriza ng’ekigambo kye.

    mpacereroni naari Nsu, ni Nsu naari ni Muluku, ni Yooweene aari Muluku. (Yohaane 1:1) Mulungu n’agamba, ‘Okhale waara’ ni waakhala. (Epacerero 1:3) Yatonda ebintu byonna. Oluvanyuma n’assawo amateeka.

    Nsu noothatuwa erutthu ni naakhala variyariwahu. ni Yooweene aari Muluku. (Yohaane 1:1, 14). Kakono Mulungu atulabikidde. Naye akulabikidde atya? Atulabikidde okuyita mu mateeka ge, kubanga Mulungu ye Kigambo era ye Mwoyo. Nolwekyo Bayibuli kye tuva tujituuma ekigambo kya’Mulungu.

    Muno mu Bayibuli muwandikidwa nti, Nyuwo munkhootta malamulo a Muluku ni muntthariha ikhovelelo sa atthu. Mulimu ennono 613 ez’Amateeka mu Bayibuli. Kola kino, naye tokola kiri… ossangamu Bakadde bo ekitiibwa… nebirala. Mu bya’Baleevi, tusoma kungeri abasajja n’abakazi gyebalina okweyisamu ng’ensolo egudde mu kkinya… Amateeka amalala nga 613 gawandiikiddwa mu ndagaano enkadde.

    Ebigambo ebiwandiikidwa mu Bayibuli si bya’ bantu, no lwekyo tulina okubirowozaako buli kiseera. Newankubadde okugakkiriza ate n’okugondera Mulungu.

    Waliwo ekitundu kyonna ekyawandikibwa mu kigambo kya Mulungu ekikyamu? Abafalisaayo banyoma amateeka ga Mulungu nebatwala ennono z’abantu okulabika nga ez’omuwendo ogusukkuluma ku mateeka ga’Mulungu. Yesu bwe yali ku nsi, kino kye yajulira, era ekyasinga okumukosa (okumulima) kwe kunyoma abantu kwe baali balina eri ekigambo kya’Mulungu.

    Mulungu atuwadde ennono zino ez’amateeka 613 tusobole okulaba obubi bwaffe, era atulage nti ye ge Mazima. Fenna tuli bonoonyi mu maaso ge. Tulina okutambulira mu bulamu bunno lwa kukkiriza ate ngatukiriza mu Yesu eyatuweebwa Mulungu Kitaffe kulw’okwagala okungi kwalina gyetuli.

    Abantu abanyooma ekigambo kya Mulungu n’ebagaana okukikkiriza bonoonyi. Abo abatasobola kukikuuma n’okukissa munkola nabo bonoonyi, Wabula abanyoomi b’ekigambo bo balina ekibi ekinene. Abantu bwebatyo enkomerero yabwe eri mu geyena. Obutakiriza mukugambo kya Mulungu ky’ekibi mu maaso ge.

    Lwaki Mulungu yatuwa amateeka

    Lwaki Mulungu yatuwa amateeka? Yatuwa amateeka tusobole okulaba ebibi byaffe tutere tumudire. Yatuwa amateeka 613 tusobole okulaba ebibi byaffe era tununulibwe okuyita mu yesu kristo. Eyo yemu kunsonga lwaki Mulungu yatuwa amateeka.

    Rooma 3:20 tusoma, weenre okhalaka mwaha wa nlamulo hiyo noosuwela nnenesene soottheka. Nolwekyo, tumanyi nti Mulungu teyatuwa mateeka kutukaka tugatambulilemu.

    Nolwekyo tumanyi nti Mulungu teyatuwa mateeka kutukaka tugatambulilemu (teyagatuwa ffe tubeere nga abalagidwa okugakuuma n’okugatambulilamu). Kakano bwetumanya amateeka tuganyulwamu ki? Ensonga y’eno: ffe abantu tuli banafu nyo okutuukiriza ateeka gonna mubulambulukufu bwaago ate tuli nabonoonyi mumaaso ge. Kiki kyetuyigamu mumateeka gano 613? Tulaba okukyama kwaffe n’obunafu bwaffe nti tetusobola kubeerawo, n’okatambulira mu mateeka ge. Tuyiga nti ffe abatondebwa mukifananyi kya Mulungu, tuli bonoonyi ddala mu maaso ge; era enkomerero yaffe, okusinzira kumateeka ge, geyena.

    Bwetumanya ebibi byaffe n’obunafu bwaffe nti tetuyinza kutambulira mu mateeka ge; kiki kyetulina okukola? Tugezaako mu maanyi gaffe okufuuka abatuukilivu? Nedda, tulina okukkiriza nti tuli bonoonyi, tukkirize Yesu tununulibwe mubulokozi obuli mu mmazzi n’omwoyo era tumwebaze.

    Ensonga lwaki twawebwa amateeka yali kutusobozesa okukkiriza ebibi byaffe n’okumanya ebibonerezo ebitutegekedwa. Tulaba era tumanyi nti obulokozi tebusoboka awatali Yesu Kristo. Bwe tukkiriza mu Yesu Kristo ng’omulokozi waffe, tununulibwa. Mulungu yatuwa amateeka galyoke gatulunŋŋamye eri omulokozi Yesu.

    Mulungu yaleeta amateeka tusobole okulaba obubi bwaffe, era asobole okulokola ememe zaffe okuva mu kiibi. Yatuwa amateeka era natuwa omwana we Yesu okutulokola. Yesu y’agyawo ebibi byaffe byonna okuyita mukubatizibwa kwe; bwetumukkiriza tulokolebwa.

    Tuli bonoonyi abatalina suubi era tulina okukkiriza Yesu tufuuke abaana be ne Mulungu tumuwe ekitiibwa kye.

    Ffe abantu tulina okutegera, okumanya n’okufumitirizanga mukigambo kya Mulungu, kubanga buli kintu kisibuka mu ye era tulina n’okutegeera amazima agali mu kununulibwa okuli mu kigambo kye. Kuno kwe kukkiriza okutuufu era okwamazima.

    Kiki ekiri mu mutima gw’omuntu?

    Okukkiriza kulina okuva mu kigugambo kya Mulungu. Naffe kitugwanira okukkiriza Mulungu nga tuyita mu kigambo kye. Bwe tugana okukkiriza tutyo, tuwaba era tukyaama. Okwo kwekukkiriza okukyamu era okutali kwa mazima.

    Abafalisaayo n’abasadukaayo, bwe balaba abayigirizwa ba Yesu nga balya emigaati n’engalo ezidugala babanenya. Kino tekyandibadde bwe kityo singa ekikolwa kyabayigirizwa, kyalabibwa nga Mulungu bwa kyagala (nga bwakiraba mu kigambo kye). Bayibuli etugamba nti buli kintu omuntu kyayingiza okuva ebweru (ekiyita mukamwa) si kyekimwonona, kubanga kiyita mu lubuto n’ekifuluma omubiri nga omutima tegukosedwa.

    Nga bwe kyawandiikibwa mu Matheyo 7:20-23, Owo aapwaherera eeraka: Itthu sinkhuma wa mutthu sinimutatuxa oohitteela. Vano, ti wa mmurimani wa mutthu sinkhumaaya soowuupuwela soonanara, olavilavi, soowiiya, soowiiva, sooraruwa, wiinlela mihakhu, soonanara murima, soolokottha, soohiisuumaaliha, nrima, waapa, wiixoona ni ololo. Soonanara sootheene iya sinkhuma mpuwa ni sinimutatuxa mutthu oohitteela." Yesu yagamba nti abantu bonoonyi kubanga bazaalibwa n’ekibi.

    Kino omanyi kye kitegeeza? Kitegeeza nti twazaalibwa tuli bonoonyi kubanga tuva mululyo lwa Adamu. Naye ate naffe tetusobola kulaba mazima, kubanga tetukkiriza kigambo kye mubujjuvu. Kiki kaakano ekiri mu mutima gw’omuntu?

    Ekitundu kyetusomye mu makko kigamba nti, Vano, ti wa mmurimani wa mutthu sinkhumaaya soowuupuwela soonanara, olavilavi, soowiiya, soowiiva, sooraruwa, wiinlela mihakhu, soonanara murima, soolokottha, soohiisuumaaliha, nrima, waapa, wiixoona ni ololo. Buli kika ky’ekibi n’ekyobugwenyufu kyonna kiva mu mitima gy’abantu ne kibonoona.

    Kiwandiikiddwa mu zabbuli nti, Miyo kaatthokelelaka irimusanyu – miteko sa ikathasanyu – mweeri ni ithenyeeri mukhalihalaanyuwo, vano kiniikoha: Mutthu taani oophwanela omuupuwela Nyuwo; omutthu eheeni wootthukuruwela? (Icipo 8:3-4)

    Lwaki ye Mulungu mwene atukyalira? Mulungu atukyalira, kubanga atwagala. Ye yeyatutonda natusasira ffe abonoonyi. Yajjawo ebibi byaffe byonna n’atufuula abantu be. Ii! Yave, Pwiiyaahu, moota nunnungwaaya Nsinananyu mulaponi moothemwene! (Icipo 8:1) Zabbuli eno mu ndagaano enkade yayimbibwa kabaka Daudi bwe yazuula nti Mulungu y’alilokola abonoonyi.

    Omutume Pawulo mu ndagaano empya yaddamu okwogera ku Zabbuli eno. Mazima ddala kya kyewuunyo nti ffe, abatondebwa Mulungu, tusobolera ddala okufuuka abaana be. Kino tukifuna kubanga Mulungu yatusaasira. Kuno kwe kwagala kwa Mulungu.

    Tulina okumanya nti kubeera kusomooza kwamanyi nnyo eri Mulungu, bwe tugezaako nga abantu okutambulira mu mateeka ge. Era bwe tweyongera okutambula bwetutyo, tubeera tutambulira mu butamanya n’amalala. Tubeera bakyaamu kubanga tuba tusazeewo okutambulira wabweeru w’okwagala (omukwano).

    Mulungu kwalina gye tuli kyawandikibwa mu Marku 7:20-23, Itthu sinkhuma wa mutthu sinimutatuxa oohitteela. Vano, ti wa mmurimani wa mutthu sinkhumaaya soowuupuwela soonanara, olavilavi, soowiiya, soowiiva, sooraruwa, wiinlela mihakhu, soonanara murima, soolokottha, soohiisuumaaliha, nrima, waapa, wiixoona ni ololo. Soonanara sootheene iya sinkhuma mpuwa ni sinimutatuxa mutthu oohitteela.

    Yesu yagamba nti ebiva mu muntu bye bimwonoona. Emere etali nnongoofu Mulungu gyatuwa tesobola kutwonoona. Buli kitonde kirongoofu naye ebyo byokka ebisubuka mumuntu, ebibi bye bitwonoona netubeera abatali balongoofu. Fenna tuva mu lulyo lwa Adamu. Nolwekyo, twazaalibwa naki? Twazalibwa n’ebika kuminabibbiri eby’ekibi. Kino si kituufu?

    Kakano, tusobola okubeerawo nga tetwonoonye n’akamu? Nedda, tujja kweyongera okwonoona, kubanga twazaalibwa n’ekibi. Tusobola okulekeraawo (okukoma) okwonoona, kubanga tumanyi amateeka? Tusobola okutambulira mu mateeka ago? Nedda.

    Gyetukoma okugezaako okutambulira mu mateeka, gye tweyongera okufuna obuzibu mu kugatuukiriza. Tulina okumanya obunafu bwaffe era n’okwewal twewale endowooza enkadde ezitukuumira mu mateeka. N’emitima emikkakkamu, tusobola okukkiriza mu kubatiza kwa Yesu n’omusaayi gwe. Ebyo bye bisobola okutanaazako ebibi n’okutulokola.

    Ennono z’amateeka 613 nnungi era z’abwenkanya. Wabula abantu bakyali bonoonyi okuva kulunaku lwebazaalibwa. Bwe tumanya nti amateeka ga Mulungu matuufu, naye ate nti naffe nti tuli bonoonyi abatayinza kufuuka batuukirivu ku lwaffe, tumanya obwetaavu bw’okusasira n’ekisa kya Mulungu awamu n’obununuzi bwa Yesu okuyita mu njiri eya mazzi, omusaayi n’omwoyo. Bwe tumanya obunafu bwaffe (nti tetuyinza kufuuka batukirivu ku lwaffe, era

    Enjoying the preview?
    Page 1 of 1