"ที่ภาวนามานี่ มาด้วยความอดทน มาด้วยความช่างสังเกต อดทนอย่างเดียวไม่ได้ ควายมันก็อดทนเหมือนกัน อาศัยความช่างสังเกต เรียกว่า "โยนิโสมนสิการ" สังเกตไปเรื่อยๆ เลย ทำไมจิตเป็นแบบนี้ ทำไมมันเป็นอย่างนี้ ไม่ใช่คิด"ฟุ้งซ่าน"นะ เห็นสภาวะก่อน มีสภาวะ อย่างนี้เกิดขึ้น มันคืออะไร มันคืออะไร ก็ไม่มานั่งคิดจินตนาการเอา มันน่าจะอย่างนี้ มันน่าจะอย่างนี้ ไอ้อย่างนั้นเรียกว่า "ฟุ้งซ่าน" มันคืออะไร มันเป็นอะไร มันทำอะไร ดูมันไปเรื่อยๆ สังเกตมัน ค่อยๆ ดูมันไป ไม่ใช่คิดเอา คิดเอานี่ ไม่ได้กินหรอก "ฟุ้งซ่าน" -- พระธรรมเทศนา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม แผ่นที่ ๖๙ วันที่ ๔ มีนาคม ๒๕๖๐