Discover millions of ebooks, audiobooks, and so much more with a free trial

Only $11.99/month after trial. Cancel anytime.

Y Genedl Arfog: Diwylliant Americanaidd a Gynnau wrth y Craidd
Y Genedl Arfog: Diwylliant Americanaidd a Gynnau wrth y Craidd
Y Genedl Arfog: Diwylliant Americanaidd a Gynnau wrth y Craidd
Ebook209 pages3 hours

Y Genedl Arfog: Diwylliant Americanaidd a Gynnau wrth y Craidd

Rating: 0 out of 5 stars

()

Read preview

About this ebook

Pam nad ydym yn deall y ddadl gwn sy'n ymfflamychu barn America? Mae'r hanesydd Jensen Cox yn esbonio ei darddiad a'i ddigwyddiadau cyfredol i ni. Bob blwyddyn, mae llofruddiaethau torfol yn plymio'r Unol Daleithiau i arswyd. Ac eto, mae'r rhyddid i fod yn arfog yn hawl sylfaenol, yn seiliedig ar yr ail welliant sacrosanct i'r Cyfansoddiad, a gefnogir gan fwyafrif o Americanwyr: y Gymdeithas Reifflau Genedlaethol bwerus, mamau heddychlon, helwyr, saethwyr chwaraeon, pawb sydd eisiau i amddiffyn eu hunain rhag ymosodiadau posibl, nad ydynt yn ymddiried yn eu heddlu na sefydliadau ffederal. Mae hyn yn cael ei ddadlau, gyda dadleuon cadarn, gan gefnogwyr rheolaeth arfau. Mae'r ddadl yn rhannu'r wlad, yn union fel erthyliad, y gosb eithaf a mewnfudo. Mae'n dal lle pwysicach fyth na'r wrthblaid rhwng y Democratiaid a'r Gweriniaethwyr. Mae'n achosi dadlau yn y byd crefyddol, academaidd a gwleidyddol. Mewn gair, mae'n ein trochi yng nghalon diwylliant America, mor agos ac mor wahanol i'n un ni.

LanguageEnglish
PublisherMiller
Release dateMay 11, 2023
ISBN9798223201854
Y Genedl Arfog: Diwylliant Americanaidd a Gynnau wrth y Craidd
Author

Jensen Cox

Jensen Cox is an esteemed author renowned for his profound insights and meticulous research in the fields of history and business. With an exceptional ability to weave captivating narratives and shed light on complex subjects, Jensen has established himself as a trusted authority in both disciplines. Through his thought-provoking works, he has consistently delivered invaluable knowledge and enriched the understanding of readers around the world.

Read more from Jensen Cox

Related to Y Genedl Arfog

Related ebooks

Native American History For You

View More

Related articles

Reviews for Y Genedl Arfog

Rating: 0 out of 5 stars
0 ratings

0 ratings0 reviews

What did you think?

Tap to rate

Review must be at least 10 words

    Book preview

    Y Genedl Arfog - Jensen Cox

    Y Genedl Arfog

    Diwylliant Americanaidd a Gynnau wrth y Craidd

    Jensen Cox

    Tabl Cynnwys

    Rhagair

    1

    Y lladdiadau torfol

    Chwilio am esboniad

    Yn Ffrainc

    Yn y wasg Ffrengig

    2

    Yr ail welliant

    Tarddiad yr Ail Ddiwygiad

    Dehongliadau olynol o'r Ail Ddiwygiad

    Dyfarniad 2008

    3

    Byd y gynnau pro

    Hanes yr NRA

    Rhaglen yr NRA

    Mae'r NRA yn recriwtio heddiw lle mae wedi bod yn absennol hyd yn hyn

    Cynghreiriaid ideolegol yr NRA

    Sut mae'r NRA yn gweithredu?

    4

    Cyntedd di-rym

    Mentrau

    Amrywiaeth y cymdeithasau

    Cyfreithiau mwy neu lai effeithiol

    Beth yn union mae'r lobi gwrth-gwn ei eisiau ?

    5

    Y fasnach arfau

    Dros y cownter ... neu bron

    gweithgynhyrchwyr gwn

    Merched, cwsmeriaid newydd

    Ymestyn y farchnad i gwsmeriaid eraill

    Marchnad ryngwladol

    Allforio arfau Americanaidd

    6

    Y dioddefwyr

    Y dryswch o ystadegau

    John Lott, economegydd sy'n ysgogi ac yn tanio dadlau

    Polisďau wedi'u cyhuddo

    Hunanladdiadau

    Plant, dioddefwyr drylliau

    Troseddau mewn dinasoedd mawr

    7

    Yn yr Unol

    Amrywiaeth y darpariaethau cyfansoddiadol

    Ar ddwyn breichiau

    Y ddadl dros arfau cudd neu gudd

    A allwn ni atal yr epidemig o saethu torfol?

    8

    Arfau yn Niwylliant America

    Pwysau hanes: o'r Chwyldro i'r Rhyfel Cartref

    Buffalo Bill a'r lleill

    Trais yr 20fed ganrif

    sinema a theledu

    Gwladgarwyr yn elyniaethus i'w llywodraeth

    Casgliad

    Rhagair

    Yn aml iawn, mae'r Unol Daleithiau yn ein synnu. Yn aml iawn nid ydym yn deall ein ffrindiau Americanaidd. Pan glywn fod bachgen 20 oed neu iau wedi lladd dwsin o'i gyd-ddisgyblion, rydyn ni'n siomedig iawn. Ac rydym yn meddwl tybed am le drylliau yng nghymdeithas America, mor agos ac mor wahanol i'n un ni. Mae gynnau yn lladd 30,000 i 35,000 o bobl yn yr Unol Daleithiau bob blwyddyn - mae dwy ran o dair yn hunanladdiadau. Pryd fydd y gwallgofrwydd llofruddiol hwn yn dod i ben? A allai hi groesi'r Iwerydd? Ydyn ni'n darganfod, bob dydd, y ffrwythau cyntaf sy'n cyrraedd ein gwlad? O un ochr i'r llall i Gefnfor yr Iwerydd, a yw'n anochel?

    Cymaint o gwestiynau a ofynnais i mi fy hun. Ers hanner can mlynedd, rwyf wedi craffu ar sylfeini a newidiadau’r wlad hon yr wyf yn ei charu, sydd bob amser yn fy synnu a byth yn fy ngadael yn ddifater. Ers hanner can mlynedd rwyf wedi ymdrechu i'w wneud yn ddealladwy i gannoedd o fyfyrwyr. Heddiw, ceisiaf ddadansoddi’r ddadl drylliau, heb ragfarn, drwy ddwyn ynghyd y wybodaeth hanfodol. Mae'r ddadl hon, sy'n dychryn pawb sy'n mynd ati, yn ein plymio i galon America. Mae'n rhannu Americanwyr yn ddwfn, cymaint â'r dadleuon ar erthyliad, ar y gosb eithaf, ar fewnfudo neu ar sgandalau rhyw o bob math.

    Mae’r rhaniadau hyn yn llawer dyfnach na’r gwrthwynebiad rhwng cefnogwyr a gwrthwynebwyr Donald Trump, rhwng Gweriniaethwyr a Democratiaid, rhwng ceidwadwyr a rhyddfrydwyr. Ni fydd ein hoffterau i ni, Ffrancwyr, yn llenwi'r bwlch sy'n gwahanu'r ddwy America. Gallwn ddewis, ond nid yw ein dewis o fawr, ychydig iawn o bwysigrwydd. Fodd bynnag, y tu hwnt i'n a priori, rhaid inni osod rheol arnom ein hunain: deall cyn barnu.

    1

    Y lladdiadau torfol

    Roedd y flwyddyn 2012, hyd yn oed yn fwy na'r rhai blaenorol, yn arbennig o drasig. Ar Ragfyr 14, cafodd tref fechan y Drenewydd, 35 cilomedr i'r gogledd-orllewin o New Haven, Connecticut, ei difetha gan saethu a syfrdanodd yr Unol Daleithiau. Dechreuir y ddrama am 8 o'r gloch. Gwisgodd Adam Lanza, 20, mewn du, crys polo du dros grys-t du, esgidiau chwaraeon du, menig du, gwregys du. Gwisgodd siaced werdd olewydd lle llithrodd gylchgronau sy'n dal hyd at ddeg ar hugain o fwledi. Beth i fwydo'r arsenal a atafaelodd, yn syml iawn yng nghypyrddau cartref y teulu. Mae'n mynd i mewn i ystafell ei fam, sy'n dal i gysgu. Mae'n ei saethu bedair gwaith - bydd seicolegwyr yn dweud bod pob bwled yn symbol o aelod o'r teulu, y ddau riant a dau fab. Yna, wedi'i arfogi â reiffl lled-awtomatig AR-15 a thri arf arall gan gynnwys gwn llaw, sydd hefyd yn lled-awtomatig, mae'n neidio i mewn i gar ei fam ac yn mynd i Ysgol Elfennol Sandy Hook. Mae drws yr ysgol ar gau. Dim ots ! Gyda byrst, mae'n malu'r ffenestr gyfagos ac yn mynd i mewn i'r ysgol. Mae'n saethu pawb y mae'n cwrdd â nhw, y brifathrawes, ei chynorthwywyr, meistresi, seicolegydd. Yn dawel, mae'n ailwefru ei arfog. Mae'n mynd i mewn i'r ystafell ddosbarth. Wrth glywed y sŵn yn dod o'r coridorau, mae athrawon yn gwthio'r plant i'r toiledau. Mae eraill yn methu. Mae sawl un yn cuddio o dan y byrddau. Mae Lanza yn saethu'n ddiwahân. Weithiau mae'n saethu ei darged yr eildro. Cyn gynted ag y bydd un o'r cylchgronau yn wag, mae'n cymryd yr amser i ail-lwytho ei arf. Mae’r fantolen yn codi ofn: lladdwyd ugain o blant 6 i 7 oed a chwe oedolyn. Wedi blino'n lân o bwysau ei arsenal, mae Lanza yn atal y lladd. Yna mae'n cydio yn ei wn ac yn lladd ei hun. I gyd, wyth ar hugain wedi marw, gan gynnwys y llofrudd a'i fam. Ynghyd â dau athro wedi'u hanafu. Parhaodd y saethu chwe munud.

    Mae angen rhai esboniadau. Ymyrrodd yr heddlu cyn gynted â phosibl. Wedi’u rhybuddio am 9:35am, fe gyrhaeddodd heddlu’r Drenewydd bum munud yn ddiweddarach, un munud cyn hunanladdiad y llofrudd. Mae eu cydweithwyr o dalaith Connecticut yn ymuno â nhw am 9:46 am Am 10 am, mae ysbyty Danbury - y dref gyfagos - yn derbyn y rhai sydd wedi'u hanafu, gan gynnwys dau o blant na fyddant yn goroesi. Yn gryno, ni allai'r heddlu wneud dim i atal y lladd. Cofnododd 156 o effeithiau. A darganfod, yn ogystal â'r pedwar arf y mae Lanza wedi'i gyfarparu â nhw, reiffl yng nghefn car y teulu. Mae'r arolwg yn siomedig. Nid digon yw sylwi fod Lanza yn feddwl dirodres, ei fod yn dioddef oddi wrth anghydbwysedd dwys. Nid oedd wedi cymryd unrhyw gyffuriau ac nid oedd o dan ddylanwad alcohol. Beth oedd e'n edrych arno ar ei gyfrifiadur? Amhosib gwybod, oherwydd cyn cyflawni ei drosedd, fe ddinistriodd y gyriant caled. Y cyfan y gallwn ei ddyfalu yw bod Lanza wedi cymryd diddordeb mawr yn saethu Gorffennaf 22, 2011, a adawodd Norwy mewn galar a gadael 77 yn farw yn Oslo ac ar ynys Utoya, a welodd fideos o saethu Columbine 1999 a Pennsylvania 2006 saethu, yr honnir iddo restru o 500 o lofruddiaethau. Yn ei gartref, daeth yr heddlu o hyd i dri chleddyf samurai. Roedd ei fam yn frwd dros gwn. Roedd yn aelod o'r Gymdeithas Reifflau Genedlaethol (NRA). Roedd cwpwrdd wedi'i osod yn arbennig yn cynnwys 1,400 rownd o ffrwydron rhyfel, sawl reiffl yn gweithio, heb sôn am yr arfau a gymerodd Lanza gydag ef.

    Roedd cyflwr seicolegol, hyd yn oed seiciatrig, Lanza yn destun astudiaethau mor fanwl gywir â phosibl. Nid oedd gan y llofrudd unrhyw gymhelliant rhesymegol i fynd ar ôl Ysgol Elfennol Sandy Hook, heblaw ei fod wedi mynychu ysgol yno ers pedair blynedd. Bu wedyn yn fyfyriwr yn Ysgol Uwchradd y Drenewydd, lle dangosodd ei angst a'i anallu i wneud ffrindiau. Mae arbenigwyr yn nodi nodweddion awtistiaeth. Ansensitifrwydd, gwrthod pob cymdeithasgarwch, byddai Lanza wedi bod yn Asperger awtistig. Gydag obsesiynau y soniodd ei fam amdanynt: golchi dwylo a dillad yn aml, pendro, gwrthod cyffwrdd â gwrthrychau yr oedd yn eu hystyried yn fudr, ac ati. Nid yw ei dad, sydd wedi'i wahanu oddi wrth ei wraig, yn credu mewn diagnosis o awtistiaeth. Mae'n gwyro tuag at sgitsoffrenia. Roedd Lanza hefyd yn anorecsig. Am 1.80 metr, roedd yn pwyso prin 51 kilo.

    Y naill ffordd neu'r llall, gall salwch meddwl esbonio ymddygiad dyddiol Adam Lanza. Roedd gwahanu ei rieni wedi cyfrannu at waethygu ei broblemau seicolegol. Roedd ofn newid preswylfa yn dwysáu ei afiechyd. Yn ddiau, ni allai fod wedi dod yn llofrudd pe na bai ei fam wedi meddu ar arsenal, pe na bai wedi gadael yr arsenal hwn yn agos at ei mab. Hi oedd y dioddefwr cyntaf.

    Roedd llofruddiaeth ugain o blant a'u hathrawon wedi dychryn Americanwyr. Arlywydd Barack Obama, symud i ddagrau, oedd y baneri hanner mast ar bob adeilad ffederal. Teithiodd i'r Drenewydd ar Ragfyr 16 i fynychu deffro. Galwodd Llywodraethwr Talaith Connecticut ar ei gyd-ddinasyddion i rali, i weddïo. Ar Ragfyr 17, am 9:30 am, canodd holl glychau'r wladwriaeth chwe gwaith ar hugain, er cof am y chwech ar hugain o ddioddefwyr. Wrth gwrs, mae'r gemau fideo mwyaf treisgar wedi'u cyhuddo. Ac eto bu sôn am fenter ddeddfwriaethol rheoli gynnau.

    Hyd yn oed heddiw, mae cof am y lladd yn aflonyddu ar feddyliau pobl. Fodd bynnag, er mor drasig yw'r saethu hwn, mae'n fwy trasig fyth gan ei fod yn cyffwrdd â chalon teimladau pawb â llofruddiaeth plant, nid yw mor eithriadol ag y gallai rhywun feddwl. Yn yr un flwyddyn 2012, digwyddodd llofruddiaethau torfol eraill, saethu torfol , mewn mannau eraill heblaw Connecticut. Er enghraifft, yn Aurora, Colorado. Ar Orffennaf 19, mae'r sinema yn cynnig darllediad ffilm gan Christopher Nolan, The Dark Knight Rises , rhan olaf ei drioleg ar Batman. Mae sesiwn arbennig wedi'i threfnu ar gyfer hanner nos. Mae James Holmes yn gwisgo accoutrements a fydd yn creu'r rhith ei fod yn un o westeion y noson: y menig, yr amddiffyniadau angenrheidiol ar gyfer diogelwch y gwddf, y breichiau, yr wyneb, helmed. Mae'n meddwl mai fe yw'r Joker. Mae'n cario cyllyll, taser. Ac yn anad dim, mae'n cario reiffl yn ei gar, AR-15 lled-awtomatig, pistol hefyd yn lled-awtomatig, gwefrwyr, cannoedd o ffrwydron rhyfel. Byddai wedi prynu 6,000 o fyrnau yn ystod y ddau fis diwethaf. Nid oes gan y gwylwyr sy'n ei weld yn mynd i mewn i'r ystafell unrhyw reswm i fod yn amheus, yn enwedig gan ei fod wedi'i wisgo yn arddull Batman. Maen nhw'n credu ei fod yn animeiddiad sy'n cael ei gynnig iddynt. Holmes yn agor can o nwy. Mwy o reswm byth i feddwl hynny mae gweithredwyr yr ystafell yn ceisio rhoi'r gwylwyr yn awyrgylch y ffilm. Mae'n dechrau saethu ar y nenfwd - eto, digon i dwyllo cefnogwyr Batman. Yna mae'n newid arfau ac yn tanio i'r dorf. Mae cannoedd o ffrwydron rhyfel yn cyrraedd y gwylwyr yn y panig y gall rhywun ei ddychmygu. Am 12:38am, cyrhaeddodd galwad gyntaf yr heddlu. Nid yw'r llofrudd yn cyflawni hunanladdiad. Mae'n cael ei atal. Mae deg wedi marw, ac ychwanegir at y rhain yn fuan ar ôl dau anafedig na oroesodd a 70 wedi'u clwyfo, a fydd yn aros yn yr ysbyty am fwy neu lai o gyfnodau hir, yn anabl, wedi'u marcio am byth.

    A ddylem ni gwblhau'r rhestr o saethu torfol ? Mae hi'n hir. Wrth gwrs, gallwn sefydlu merthyroleg y dioddefwyr a mynd yn ôl i'r 18fed ganrif . Ond os ydym yn cadw at y blynyddoedd mwyaf diweddar, rhaid inni ddechrau gyda'r gyflafan yn Austin, Texas, yn 1966. Charles Whitman yn dringo i ben y tŵr sy'n dominyddu campws y brifysgol. Mae newydd lofruddio ei fam a'i wraig. Wedi'i ddiogelu'n dda y tu ôl i barapet y tŵr, fe daniodd am awr a hanner ar unrhyw beth a symudodd, lladdodd ddau ar bymtheg o bobl, anafwyd tri deg un. Mae'n cael ei ladd yn y pen draw pan fydd plismon yn llwyddo i'w gyrraedd a'i saethu. Effeithir ar brifysgolion eraill yn y blynyddoedd dilynol, heb i'r canlyniadau fod mor ddramatig. Ar y llaw arall, trawyd lleoedd eraill, McDo yn 1984 (dau ddeg dau wedi marw, pedwar ar bymtheg wedi'u hanafu), caffeteria yn Texas yn 1991 (tri ar hugain wedi marw). Heb sôn am ymosodiad 1995 a gyflawnwyd gan Timothy McVeigh yn erbyn adeilad ffederal yn Ninas Oklahoma.

    Ysgol Uwchradd Columbine yn Littleton, Colorado? Trasiedi arall. Ar Ebrill 20, 1999, taniodd dau fachgen ifanc, wedi'u gwisgo mewn cot ffos ddu, ar eu cyd-ddisgyblion, gan ladd deuddeg o fyfyrwyr mewn chwe munud a athro, anafu ugain o rai eraill a chyflawni hunanladdiad ychydig funudau'n ddiweddarach. Gallai’r doll fod wedi bod hyd yn oed yn drymach pe bai eu bomiau propan wedi ffrwydro. Taniodd y llofruddion heb wneud y dewis lleiaf rhwng eu dioddefwyr. A gawsant eu dylanwadu gan gemau fideo? gan yr hyn a elwir yn ddiwylliant Gothig? gan wawd pa un y buasent yn wrthddrych ? A dweud y gwir, mae'n ymddangos bod y llofruddwyr, am unwaith mae dau, yn destun un dylanwad, sef y bomio yn Oklahoma City. Eu cynllun gwreiddiol oedd chwythu'r ysgol uwchradd i fyny.

    Rhaid cwblhau'r rhestr sinistr hon i geisio deall yr epidemig sy'n taro'r Unol Daleithiau. Ar Ebrill 16, 2007, aeth Seung Hui Cho, myfyriwr 23 oed yn Sefydliad Polytechnig Virginia (Virginia Tech), i mewn i'r campws am 7:15 am, torrodd i mewn i'r dorms, saethodd myfyriwr benywaidd a chynorthwyydd. Mae'n dychwelyd i'w ystafell gysgu. Mae ei ddillad wedi'u staenio â gwaed. Mae'n newid dillad, yn dinistrio ei yriant caled ac yn stwffio arfau yn ei sach gefn. Mae’n cymryd gofal i fynd i’r swyddfa bost i anfon DVD sy’n cynnwys fideo pum munud ar hugain a 43 o luniau, ynghyd â datganiad tair tudalen ar hugain ei fod yn bwriadu ar gyfer sianel deledu NBC yn Efrog Newydd. Yna mae'n mynd i mewn i un o adeiladau'r brifysgol, yn cadwyno'r drysau i atal unrhyw un rhag mynd allan. Mae ganddo ddau bistol lled-awtomatig gyda phedwar ar bymtheg o gylchgronau. Mae ganddo gyfanswm o 400 rownd. Am 9:40 am, mae'n mynd i mewn i ystafell ddosbarth. Mae tri ar ddeg o fyfyrwyr yn dilyn cwrs mewn hydroleg. Mae'n lladd un ar ddeg. Yna mae'n mynd i mewn i ddosbarth Almaeneg, yn saethu'r athro a'r myfyrwyr. Mae'n anelu am ddosbarth Ffrangeg, tra bod pawb yn yr adeilad yn ceisio amddiffyn eu hunain. Mae athro mecaneg, a oroesodd yr Holocost, yn gwneud i'w fyfyrwyr neidio allan o'r ffenest, tra ei fod yn cau drws yr ystafell. Mae Cho yn ei saethu i lawr heb betruso. Mae'n dychwelyd i'r ystafelloedd ac yn gwneud yn siŵr ei fod wedi lladd y rhai y mae wedi'u targedu. Mae'n cyflawni hunanladdiad ugain munud ar ôl dechrau'r gyflafan. Mae tri deg wedi marw a dau ar bymtheg wedi eu hanafu.

    Esbonnir cymhellion Cho yn ei destun a anfonwyd at NBC. Cymhellion crefyddol? Rhaid cosbi pechaduriaid. Gwrthgyhuddiadau yn erbyn myfyrwyr cyfoethog sy'n gyrru Mercedes, sy'n meddwi ar frandi a fodca, sy'n gwisgo mwclis aur. "Gadewch i'r chwyldro ddechrau! I farwolaeth, ddisgynyddion Satan! Cael fucked ... ac i farwolaeth nawr! Gwrthderfysgaeth America ydw i. Mae'n rhy isel i ddweud bod gan Cho feddwl di-drefn. Gallwn, wrth gwrs, feio annigonolrwydd y cyfreithiau ar ddrylliau, adweithiau rhy araf y brifysgol, a ddylai fod wedi torri ar draws y cyrsiau ar yr ergyd gyntaf, goddefedd y gwarchodwyr. Rhaid ceisio a chanfod yr esboniad gwirioneddol yn y berthynas rhwng Cho a'i gyd-fyfyrwyr. Mae'n dioddef o gael ei ddirmygu, ei gadw o'r neilltu, ei gamddeall gan y myfyrwyr eraill. Mae fideos a ffilmiau treisgar yn dylanwadu arno yntau hefyd.

    Nid yw'r rhestr ar gau; ymhell oddi yno. Ar Chwefror 14, 2018, tro Florida oedd i gael ei heffeithio gan yr epidemig. Mae Ysgol Uwchradd Marjory-Stoneman-Douglas wedi'i lleoli yn Parkland, heb fod ymhell o Miami, 45 cilomedr o Fort Lauderdale. Cafodd Nikolas Cruz, cyn-fyfyriwr, ei ollwng mewn tacsi o flaen yr ysgol. Backpack ar ei parka, mae'n anelu am adeiladu 12, sy'n gartref i ddeg ar hugain o ystafelloedd dosbarth, neu 900 o fyfyrwyr a deg ar hugain o athrawon. Yn y dwylo, mae AR-15 a llawer o gylchgronau. Mae'n actifadu'r signal larwm ac yn saethu ar hap, heb anelu at unrhyw un. Mae'r saethu yn para chwe munud, eiliadau cyn i'r dosbarth ddod i ben. Mae'r llofrudd yn gollwng ei arf, yn cymysgu â'r myfyrwyr sy'n ffoi ac yn cerdded yn dawel i Walmart i brynu potel o soda. Yna, mae'n mynd i mewn i McDo y mae'n ei adael tua 3 pm Mae'r heddlu'n ei arestio ychydig funudau'n ddiweddarach. Roedd hi'n gallu ei adnabod diolch i gamerâu gwyliadwriaeth a sawl tystiolaeth. Canlyniad y saethu hwn: lladdwyd pedwar ar ddeg o fyfyrwyr ar yr un pryd â thri aelod o staff, dau ar bymtheg wedi'u hanafu a fydd yn goroesi (dan ba amodau?).

    Gallwn ddyfynnu, fel mewn amgylchiadau eraill, weithredoedd arwrol sawl myfyriwr a geisiodd osgoi'r gwaethaf. Gallwn hefyd ddyfynnu’r rhybuddion y mae’r FBI a’r heddlu lleol wedi’u derbyn. Nid oedd yr un ohonynt yn ei gymryd i ystyriaeth. Rhybuddiwyd siryf y sir bedwar deg pump o weithiau rhwng 2008 a 2017 fod Cruz yn unigolyn peryglus. Ym mis Medi 2017, bum mis cyn yr ymosodiad,

    Enjoying the preview?
    Page 1 of 1