Thân Mật - Cội Nguồn Của Hạnh Phúc

By Osho Osho

Mọi người đều e ngại sự thân mật – đây là điều có thực, dù bạn nhận ra nó hay không. Thân mật có nghĩa là phơi bày chính mình trước một người xa lạ; tất cả chúng ta đều là những con người xa lạ, không hề quen biết nhau. Chúng ta thậm chí còn xa lạ với chính mình bởi ta không biết mình là ai.  

Sự thân mật khiến con người xích lại gần nhau hơn. Bạn phải từ bỏ mọi sự phòng thủ, chỉ có như thế mới tạo được sự thân mật. Và bạn lo sợ rằng nếu bạn tháo gỡ hết những rào chắn, mọi lớp áo bảo vệ thì ai biết được cái người xa lạ kia sẽ làm gì với bạn đây.

Có đến nghìn lẻ một thứ mà chúng ta đang cố che giấu, không chỉ với người khác mà còn với chính bản thân mình, bởi chúng ta trưởng thành trong một xã hội với đủ kiểu ngăn cản, cấm kỵ. Và với một người xa lạ - bất kể bạn có sống cùng người đó trong 30 hay 40 năm, sự xa lạ vẫn không bao giờ mất đi - bạn cảm thấy an toàn hơn khi giữ lại chút phòng vệ, chút khoảng cách, bởi ai đó có thể lợi dụng những điểm yếu, những phần dễ tổn thương của bạn.  

Nhưng vấn đề càng trở nên phức tạp hơn bởi không ai muốn xa cách. Mọi người đều muốn thân mật với người khác bởi nếu không, họ sẽ trở nên lạc lõng giữa thế giới rộng lớn này – không bạn bè, không người thương yêu, không một ai để tin cậy, để cởi mở tấc lòng và phô ra những vết thương âm ỉ. Vết thương không thể lành da, trừ phi bạn gỡ khỏi nó mọi thứ bưng bít, che đậy. Bạn càng che giấu, vết thương càng trở nên nguy hiểm, thậm chí có thể gây chết người.  Thế nhưng, mọi người lại ngại thân mật – bạn muốn thân mật với người khác nhưng vẫn không muốn từ bỏ "chiếc áo giáp sắt" của mình. Đây là một trong những điểm đối lập giữa bạn bè, giữa những người yêu: Không ai muốn từ bỏ lớp rào chắn bảo vệ, và không ai muốn cởi mở hay chân thành tuyệt đối – tuy nhiên cả hai đều mong mỏi sự thân mật. Do đó, bạn phải là người khởi xướng. Bằng sự gần gũi và tình yêu, bằng cách cởi mở với nhiều người khác, bạn sẽ càng trở nên giàu có. Và nếu có thể sống trong tình yêu sâu sắc, trong tình bạn bền chặt, trong sự gần gũi thân thiết với nhiều người, tức là bạn đã có một cuộc sống đúng nghĩa. Và cho dù ở đâu, bạn đều học được cách sống và sống hạnh phúc.  

• Language: Tiếng việt
• Publisher: First News
• Release date: May 28, 2022
• ISBN: 9798201455484

Book preview

1.png

Original title: INTIMACY – TRUSTING ONESELF AND THE OTHER

Written by OSHO

Copyright © 2001 by Osho International Foundation, Switzerland.

Vietnamese Edition © 2012, 2017 by First News – Tri Viet Publishing Co., Ltd.

This translation published by arrangement with Osho International Foundation through Tuttle-Mori Agency (Thailand) Co. Ltd.

All rights reserved.

Tác phẩm: THÂN MẬT – CỘI NGUỒN CỦA HẠNH PHÚC

Tác giả: OSHO

Công ty First News – Trí Việt giữ Bản quyền xuất bản và phát hành ấn bản tiếng Việt trên toàn thế giới theo hợp đồng chuyển giao bản quyền với OSHO International Foundation thông qua Tuttle-Mori, Thái Lan.

Bất cứ sự sao chép nào không được sự đồng ý của First News đều là bất hợp pháp và vi phạm Luật Xuất bản Việt Nam, Luật Bản quyền Quốc tế và Công ước Bảo hộ Bản quyền Sở hữu Trí tuệ Berne.

Thực hiện : Ngọc Hân

Quý độc giả có nhu cầu liên hệ, vui lòng gửi email về:

Bản thảo và bản quyền : [e-mail]

Phát hành : [e-mail]

CÔNG TY VĂN HÓA SÁNG TẠO TRÍ VIỆT – FIRST NEWS

Tầng 3, tòa nhà DMA, 45 Đinh Tiên Hoàng, P. Bến Nghé, Quận 1, TP. HCM

11H Nguyễn Thị Minh Khai, P. Bến Nghé, Quận 1, TP. HCM

Ngôi Nhà Hạt Giống Tâm Hồn, Đường Sách Nguyễn Văn Bình, Quận 1, TP. HCM

Tel: [phone] Fax: [phone]

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU

BƯỚC ĐẦU TIÊN: YẾU TỐ NỀN TẢNG CỦA SỰ THÂN MẬT

HÃY BẮT ĐẦU NGAY TẠI NƠI BẠN ĐỨNG

HÃY ĐÁNG TIN CẬY

LẮNG NGHE CHÍNH MÌNH

TIN VÀO CHÍNH MÌNH

BƯỚC TIẾP THEO: THÂN MẬT VỚI NGƯỜI KHÁC

ĐƯỢC NHẬN BIẾT

NHU CẦU RIÊNG TƯ

QUEN BIẾT, KHÔNG PHẢI QUAN HỆ THÂN THIẾT

CHẤP NHẬN THỬ THÁCH ĐỂ SỐNG CHÂN THẬT

NGÔN NGỮ CỦA SỰ TĨNH LẶNG

BỐN CẠM BẪY

THÓI QUEN PHẢN ỨNG

GẮN VỚI TRẠNG THÁI AN TOÀN

ĐẤM BÓNG

NHỮNG GIÁ TRỊ ẢO

CÔNG CỤ CHO QUÁ TRÌNH BIẾN ĐỔI

CHẤP NHẬN CHÍNH MÌNH

HÃY MONG MANH VÀ PHƠI BÀY CHÍNH MÌNH

HÃY VỊ KỶ

KỸ THUẬT THIỀN

HỎI ĐÁP CON ĐƯỜNG ĐẠT ĐẾN TRẠNG THÁI THÂN MẬT

Trung tâm thiền định Osho

LỜI MỞ ĐẦU

Mọi người đều e ngại sự thân mật - đây là điều có thực, dù bạn nhận ra nó hay không. Thân mật có nghĩa là phơi bày chính mình trước một người xa lạ; tất cả chúng ta đều là những con người xa lạ, không hề quen biết nhau. Chúng ta thậm chí còn xa lạ với chính mình bởi ta không biết mình là ai.

Sự thân mật khiến con người xích lại gần nhau hơn. Bạn phải từ bỏ mọi sự phòng thủ, chỉ có như thế mới tạo được sự thân mật. Và bạn lo sợ rằng nếu bạn tháo gỡ hết những rào chắn, mọi lớp áo bảo vệ thì ai biết được cái người xa lạ kia sẽ làm gì với bạn đây. Có đến nghìn lẻ một thứ mà chúng ta đang cố che giấu, không chỉ với người khác mà còn với chính bản thân mình, bởi chúng ta trưởng thành trong một xã hội với đủ kiểu ngăn cản, cấm kỵ. Và với một người xa lạ - bất kể bạn có sống cùng người đó trong 30 hay 40 năm, sự xa lạ vẫn không bao giờ mất đi - bạn cảm thấy an toàn hơn khi giữ lại chút phòng vệ, chút khoảng cách, bởi ai đó có thể lợi dụng những điểm yếu, những phần dễ tổn thương của bạn.

Mọi người đều e ngại sự thân mật.

Nhưng vấn đề càng trở nên phức tạp hơn bởi không ai muốn xa cách. Mọi người đều muốn thân mật với người khác bởi nếu không, họ sẽ trở nên lạc lõng giữa thế giới rộng lớn này – không bạn bè, không người thương yêu, không một ai để tin cậy, để cởi mở tấc lòng và phô ra những vết thương âm ỉ. Vết thương không thể lành da, trừ phi bạn gỡ khỏi nó mọi thứ bưng bít, che đậy. Bạn càng che giấu, vết thương càng trở nên nguy hiểm, thậm chí có thể gây chết người.

Thân mật là một nhu cầu cơ bản và mọi người đều mong muốn có được. Bạn muốn người khác trở nên thân mật để họ mở lòng, sẵn sàng phô bày mọi vết thương, cởi bỏ lớp mặt nạ và trở lại đúng với con người thật của mình. Thế nhưng, mọi người lại ngại thân mật – bạn muốn thân mật với người khác nhưng vẫn không muốn từ bỏ chiếc áo giáp sắt của mình. Đây là một trong những điểm đối lập giữa bạn bè, giữa những người yêu: Không ai muốn từ bỏ lớp rào chắn bảo vệ, và không ai muốn cởi mở hay chân thành tuyệt đối - tuy nhiên cả hai đều mong mỏi sự thân mật.

Nếu không từ bỏ mọi sự chế ngự, kìm nén – những thứ được kế thừa từ tôn giáo, văn hóa, xã hội, gia đình, học vấn… - bạn sẽ không bao giờ có thể thân mật với người khác. Do đó, bạn phải là người khởi xướng.

Nếu không có những điều cấm kỵ, kìm hãm, bạn sẽ không có bất kỳ vết thương nào. Nếu sống một cuộc sống đơn giản, tự nhiên, bạn sẽ không ngại thân mật với người khác, khi đó chỉ tồn tại niềm vui tột độ giữa hai tâm hồn đồng điệu. Và cuộc gặp gỡ đó sẽ tràn ngập niềm hân hoan, sự mãn nguyện. Nhưng trước khi nỗ lực đạt đến trạng thái thân mật, bạn phải dọn sạch tâm hồn mình.

Chỉ có người thiền định mới cho phép mình thân mật với người khác. Người này không có gì phải che giấu cả, bởi mọi điều có thể khiến anh ta lo sợ người khác biết đã được đoạn diệt. Người này chỉ còn lại sự tĩnh lặng và một trái tim đầy tình yêu thương.

Bạn phải chấp nhận bản thân trong tổng thể của chính mình. Nếu bạn không thể làm được điều đó thì cớ sao lại mong đợi ở người khác? Bạn bị mọi người phê bình, chỉ trích, và học được một điều duy nhất: tự trách mình. Bạn cứ mãi che giấu, cho rằng đó không phải là điều hay để đem khoe với người khác. Bạn biết rằng những điều xấu xa, tồi tệ đang được che giấu, rằng bản chất loài vật hay thú tính luôn hiện hữu bên trong con người bạn. Trừ phi bạn thay đổi thái độ và chấp nhận bản thân như một trong những loài vật tồn tại trên đời…

Từ loài vật không hề xấu. Nó chỉ đơn giản là tồn tại, là còn sống. Mọi sinh vật còn sống đều là một loài vật. Nhưng con người đã được dạy bảo rằng bạn không phải là loài vật; loài vật còn lâu mới sánh được với bạn. Bạn chính là con người. Người ta đã gieo vào đầu bạn ảo tưởng về tính ưu việt. Sự thật là không hề tồn tại bất kỳ sự phân biệt cao thấp nào. Mọi vật đều bình đẳng: cây cỏ, chim chóc, muôn thú, con người. Mọi sinh linh tồn tại đều được chấp nhận theo cách vốn có của nó, không phải chịu bất kỳ sự chỉ trích hay phê phán nào.

Nếu bạn chấp nhận bản năng giới tính của mình một cách vô điều kiện, chấp nhận rằng con người và mỗi sinh linh tồn tại trên cõi đời này đều mong manh, rằng cuộc sống là một sợi chỉ mỏng có thể đứt rời bất cứ lúc nào… chỉ khi chấp nhận điều đó và từ bỏ những ảo tưởng về cái tôi cá nhân, bạn sẽ đơn giản hiểu rằng mỗi cá thể đều trở nên tuyệt đẹp trong vẻ bình dị vốn có của mình, và rằng mọi người đều có ưu, nhược điểm; đó chính là một phần của bản chất con người bởi chúng ta không phải cỗ máy được làm bằng thứ kim loại vô tri. Bạn chỉ là một cơ thể rất ư mỏng manh, yếu đuối. Thân nhiệt của bạn dao động từ khoảng 37 đến 43 độ C. Thấp hơn mức đó, bạn sẽ chết; cao hơn mức đó, bạn cũng không thể tồn tại. Và điều này cũng áp dụng đối với ngàn lẻ một thứ bên trong bạn. Một trong những nhu cầu cơ bản nhất của con người là trở nên hữu ích đối với người khác. Nhưng không ai muốn chấp nhận rằng nhu cầu cơ bản của tôi là được mọi người cần đến, được mọi người yêu thương và được mọi người chấp nhận.

Chúng ta đang sống trong những ý niệm tự phụ đó, những thái độ đạo đức giả đó – đây chính là lý do vì sao sự thân mật khiến con người sợ hãi. Bạn không giống với những gì được thể hiện bên ngoài. Vẻ ngoài của bạn là giả tạo. Có thể bạn trông như một vị thánh, nhưng sâu thẳm bên trong, bạn vẫn là một con người yếu đuối với tất cả những ước muốn và khát khao có thật.

Bước đầu tiên là phải chấp nhận bản thân trong tổng thể của chính mình, bất kể mọi truyền thống đã dẫn dắt nhân loại mê mờ từ bao đời nay. Một khi bạn đã chấp nhận bản thân như mình vốn có, nỗi lo sợ thân mật sẽ biến mất. Bạn không còn lo sợ mất đi sự kính trọng, mất đi sự vĩ đại, mất đi cái tôi cá nhân. Bạn không còn sợ mất đi sự linh thiêng, thần thánh bên trong con người mình, bởi chính bạn đã từ bỏ tất cả. Lúc này, bạn sẽ giống như một đứa trẻ, hoàn toàn trong sáng.

Bạn có thể cởi mở bởi tận sâu bên trong, bạn không còn bị dồn nén bởi những thứ xấu xa, xuyên tạc. Bạn có thể nói bất cứ điều gì bằng cảm nhận xác thực và chân thành của mình. Và nếu sẵn sàng trở nên thân mật, bạn sẽ khiến người khác cũng làm điều tương tự. Sự cởi mở của bạn sẽ khiến người đó trở nên cởi mở. Sự đơn giản không chút toan tính của bạn sẽ giúp người khác hướng đến sự bình dị, đức tin, tình yêu bằng một thái độ vô tư, không vị kỷ.

Bạn bị giam hãm trong những khái niệm ngờ nghệch và lo sợ rằng nếu bạn trở nên thân mật với ai đó, họ sẽ phát hiện ra nó. Nhưng chúng ta là những sinh vật yếu đuối – yếu đuối nhất trong số những sinh vật đang tồn tại. Đứa trẻ là sinh vật yếu đuối nhất trong số các loài vật. Con cái của các loài khác có thể tồn tại mà không cần đến bố mẹ và gia đình. Nhưng con cái của loài người sẽ chết ngay tức khắc. Vì vậy, sự yếu đuối này không phải là thứ đáng bị chê trách – đó là biểu hiện cao nhất của khả năng nhận thức. Bông hoa mỏng manh, yếu đuối bởi nó không phải là hòn đá. Và bạn không cần phải cảm thấy khó chịu vì mình là bông hoa mà không phải là hòn đá.

Chỉ khi hai người trở nên thân thiết thì họ mới không còn xa lạ. Và thật tuyệt khi khám phá ra rằng không chỉ riêng bạn mà người khác – có lẽ là tất cả mọi người – đều chứa đầy nhược điểm. Biểu hiện bên ngoài càng ở mức cao thì càng dễ trở nên mềm yếu. Rễ cây mạnh mẽ bám vào lòng đất, nhưng bông hoa thì không. Bông hoa xinh đẹp nhờ vẻ mong manh, yếu đuối của nó. Khi bình minh ló dạng, những cánh hoa nở ra chào đón ánh mặt trời, nhảy múa trong mưa, trong gió, và khi màn đêm buông xuống, những cánh hoa đó bắt đầu rơi rụng, lìa bỏ sự sống.

Mọi thứ xinh đẹp, quý giá đều chỉ tồn tại trong chốc lát. Nhưng bạn lại muốn chúng kéo dài mãi mãi. Bạn yêu thương một người và thề nguyền rằng: Anh sẽ yêu em suốt cuộc đời này. Và bạn cũng biết rất rõ rằng mình không chắc chắn về ngày mai – bạn đang hứa hẹn một điều hão huyền. Tất cả những gì bạn có thể nói là: Giây phút này anh rất yêu em và sẽ dành trọn cho em. Còn sau đó, anh không biết chắc. Vậy thì làm sao anh hứa được đây? Hãy tha thứ cho anh về điều đó.

Thế nhưng hai người yêu nhau lại đang hứa hẹn những điều mà họ không thể thực hiện được. Thế rồi họ thất vọng về nhau, khoảng cách ngày càng lớn; rồi cãi vã, xung đột, đấu tranh, và một cuộc sống những tưởng sẽ hạnh phúc bỗng chốc trở thành cơn ác mộng kéo dài triền miên.

Nếu bạn nhận biết rằng mình e ngại sự thân mật thì đó có thể sẽ là một khám phá quan trọng đối với bạn, và là một cuộc cách mạng nếu bạn tự vấn bản thân và bắt đầu từ bỏ những điều mà mình cảm thấy hổ thẹn, chấp nhận bản chất vốn có thay vì cái bạn nên có. Tôi không dạy bất cứ điều gì nên làm. Tất cả những thứ nên này khiến đầu óc con người trở nên mụ mẫm. Con người cần được dạy về vẻ đẹp của những gì đang diễn ra quanh mình, về sự kỳ diệu, phi thường của tạo hóa. Cây cối không hề biết đến Mười Điều Răn của Chúa, chim muông chưa từng nghe Kinh Thánh bao giờ. Chỉ có con người là tự gây rắc rối cho mình. Khi chỉ trích bản chất vốn có của mình, bạn sẽ mắc chứng tâm thần phân liệt bởi khi đó, não của bạn bị chia tách, bạn trở nên hoang tưởng và tin vào những điều không có thật.

Điều này không chỉ xảy ra với những người bình thường mà cả với những nhân vật có địa vị cao như nhà tâm lý học Sigmund Freud - người đã đóng góp rất lớn cho lĩnh vực nghiên cứu về đời sống tâm lý con người. Phương pháp của ông được gọi là phân tâm học, theo đó bạn cần phải nhận thức được tất cả những điều vô thức tồn tại bên trong bạn. Và bí mật nằm ở chỗ: Khi điều vô thức chuyển sang trạng thái có ý thức, nó sẽ tạo ra hiện tượng bốc hơi. Bạn sẽ thoát khỏi mọi ràng buộc và trở nên nhẹ bẫng. Khi những điều vô thức được giải phóng, trạng thái ý thức của bạn sẽ tiếp tục nhân lên. Và vùng vô thức sẽ thu hẹp lại để nhường chỗ cho vùng ý thức ngày càng mở rộng ra.

Đó là chân lý. Người phương Đông đã biết về điều này từ hàng ngàn năm trước, nhưng tại các nước phương Tây, Sigmund Freud đã giới thiệu nó mà không hề biết về phương Đông cũng như tâm lý của người dân xứ này. Đó là đóng góp của cá nhân ông. Nhưng bạn sẽ bất ngờ khi biết rằng ông không bao giờ chịu để người khác làm phân tâm cho mình. Nhà sáng lập bộ môn phân tâm học chưa bao giờ được phân tâm. Các đồng nghiệp của ông cứ nài nỉ: Anh đã dạy chúng tôi phương pháp thực hành, và tất cả mọi người đều đã được phân tâm. Sao anh nhất quyết không chịu thử?.

Ông nói: Hãy quên việc đó đi!. Ông sợ phải phơi bày chính mình. Ông đã trở thành một thiên tài vĩ đại, việc phơi bày bản thân sẽ đưa ông trở lại làm người bình thường. Ông cũng có những nỗi lo sợ, những khát khao và cảm xúc đè nén như những người bình thường. Ông không bao giờ nói về giấc mơ của mình, ông chỉ lắng nghe giấc mơ của người khác. Nhưng Freud không bao giờ chịu nằm xuống chiếc ghế của chuyên gia phân tâm để nói về những giấc mơ của mình, bởi giấc mơ của ông cũng bình thường như giấc mơ của bao người khác - và ông sợ hãi nếu để lộ ra điều đó.

Đức Phật hẳn sẽ không lo sợ phải đi vào trạng thái thiền định - đó chính là đóng góp của Người, một kiểu thiền định đặc biệt. Và hẳn Người sẽ không e ngại bất kỳ kiểu phân tâm nào bởi khi một người nhập thiền, lập tức tất cả những giấc mơ của anh ta đều biến mất. Ban ngày, người đó duy trì trạng thái tĩnh tâm, nhưng không phải theo kiểu ngừng suy nghĩ thông thường. Còn khi đêm xuống, người đó ngủ thật sâu và không có giấc mơ nào vì ban ngày họ không có những suy nghĩ, mong muốn, khát khao.

Những suy nghĩ, khát khao và mong muốn luôn tìm cách tự hoàn thiện, ít nhất là trong giấc mơ. Bạn sẽ khó tìm thấy được người đàn ông nào mơ về vợ mình hay người đàn bà nào mơ về chồng mình. Nhưng họ hoàn toàn có thể mơ về chồng hoặc vợ của người khác. Vợ là đối tượng luôn hiện hữu; người chồng không phải kìm nén bất cứ điều gì có liên quan đến người vợ. Nhưng vợ của anh hàng xóm lúc nào cũng xinh đẹp hơn, cũng như cỏ vườn nhà bên lúc nào cũng xanh tươi hơn. Và những thứ không đạt được thường khiến con người ta khát khao sở hữu. Bạn không thể làm được điều đó khi còn thức, nhưng ít ra trong giấc mơ, bạn được tự do khao khát.

Có thể trong tương lai, con người sẽ tìm ra những công cụ khoa học có khả năng kiểm soát giấc mơ của bạn, nhưng cho đến thời điểm hiện tại, bạn vẫn tự do mơ ước - đó là quyền hạn mà bạn được ban tặng từ lúc mới chào đời.

Đức Phật không bao giờ mơ mộng. Thiền là cách để thoát khỏi trạng thái suy nghĩ thông thường. Người duy trì trạng thái tĩnh lặng suốt 24 giờ - không có bất kỳ gợn sóng nào xuất hiện trong tâm thức Người, không suy nghĩ, không mộng mơ.

Nhưng Sigmund Freud thì lo ngại bởi ông biết rõ mình sẽ mơ thấy gì.

Tôi tình cờ nghe được một câu chuyện. Ba nhà văn lớn của Nga - Chekhov, Gorky, và Tolstoy­ (*) - cùng ngồi trò chuyện trên một chiếc ghế đá trong công viên; họ là những người bạn thân thiết. Cả ba đều là