Yeni İşimiz Dış Ticaret

By Hakan Akın

Ticaret sosyo-ekonomik bir olgu. İnsanlar, ilk çağlardan beri ticaret yapıyorlar. Ticaret, çok genel olarak, “malın veya hizmetin, para, mal veya bir başka hizmet karşılığında el değiştirmesi” olarak tanımlanmakta. Bu el değiştirme işlemi, eğer uluslararası yapılıyorsa ismi de doğal olarak “uluslararası ticaret” veya “dış ticaret” olmakta.

Dış ticareti, ticaretten ayıran özellikler pek de fazla değil. Sosyolojik açıdan ele aldığımızda, ortak amaç, insanın (müşterinin) ihtiyaçlarının karşılanması ve bu amaca ulaşırken ihtiyacı karşılayan satıcının (üretici veya tacir) o işten fayda sağlamasıdır. Bu faydayı sağlarken de genel kural, elbette, ucuza alıp pahalıya satmak. Teknik olarak ele aldığımızda ise, dış ticareti ticaretten ayıran iki farklı özellik ortaya çıkmakta. Aslında bu özellikler dış ticarette olan ancak yurt içi ticarette yer almayan iki işlem, gümrük ve kambiyo uygulamalarıdır. Bu uygulamalar, ilgili mevzuatlar ile belirlenmiş ve ufak tefek farklılıklar dışında hemen hemen aynı mantık ve uygulama esasları ile bütün ülkelerin dış ticaret mevzuatlarında yer almakta.

Bir düşünelim, ülkelerin hazinelerine giden kazanç kalemleri nelerdir? En başta elbette herkesin aklına gelecek olan vergi. Ancak vergi acaba gerçekten o ülkenin bir kazancı mıdır? Bir ülkenin gerçek kazancı, o ülkenin elde edeceği döviz gelirleridir. Yani turizm ve ihracat gelirleri. Ülkelerin tarımsal ve sanayi üretimlerinin artması, ürün kalitesinin yükselmesi ülkenin ekonomik olarak güçlenmesi için yeterli değildir. Üretim sonucu elde edilen ürünlerin yurt dışına pazarlanması ve satılması şarttır. Bu pazarlama ve satış işini yapacak olanlar da yetişmiş dış ticaretçilerdir.

Bir ülke, mühendise, doktora, öğretmene, askere ne kadar ihtiyaç duyuyorsa, dış ticareti bilen insanlara da o derece ihtiyaç duyar. 

Ülkemizin 2002 yılı sonundan itibaren ivmeli bir şekilde artan dış ticaret hacmi, bu alandaki eleman açığının gözle görülür bir şekilde ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Türkiye’nin serbest piyasa ekonomisini benimsediği 1980 sonrasında, geçen yaklaşık 35 yıla rağmen bu alanda yetişmiş eleman sayısı, ihtiyaçların çok çok gerisinde kalmıştır. Bunun en önemli sebebi eğitim eksikliğidir.

Bu nedenle seminerlerim dışında, konunun mümkün olduğunca geniş kitlelere yayılabilmesi ve uygulamaya yönelik pratik bilgilerin bu kitlelere mevzuat dilinden uzak, yalın ve basit bir anlatım ile aktarılabilmesi için YENİ İŞİM DIŞ TİCARET adlı kitap tarafımdan kaleme alınmış ve ilk baskısı 1999 yılında piyasaya çıkmıştır. 

Kitabın hazırlanmasındaki esas amaç, sizlerin, dış ticaret yaparken ihtiyaç duyacağınız pratik bilgilere sahip olmanızın, hatta bu kitabı takip ederek ihracat, ithalat, transit ticaret yapabiliyor hale gelebilmenizin sağlanmasıdır.

Elinizdeki 12. Baskı kitabın sayfa sayısının fazlalığı ve kitap basım maliyetlerindeki artışlar dikkate alınarak e-kitap olarak hazırlanmıştır. E-kitap EPUB ve PDF formatında satın alınabilir. Kitapta konular, dış ticaret faaliyetlerine yeni başlayacak bir firmanın ihtiyaç duyacağı sıra ile anlatılmıştır. Uygulamalara ağırlık verilen bir kitap olduğu için, mümkün olduğunca mevzuata “kısa kısa” alıntılarla değinilmiş, gerekli görülen yerlerde ilgili mevzuata referans verilmiştir.

• Language: Türkçe
• Publisher: eKitap Projesi
• Release date: Apr 19, 2019
• ISBN: 9786057861948

Book preview

TERİMLER

ÖNSÖZ

Ticaret sosyo-ekonomik bir olgu. İnsanlar, ilk çağlardan beri ticaret yapıyorlar. Ticaret, çok genel olarak, malın veya hizmetin, para, mal veya bir başka hizmet karşılığında el değiştirmesi olarak tanımlanmakta. Bu el değiştirme işlemi, eğer uluslararası yapılıyorsa ismi de doğal olarak uluslararası ticaret veya dış ticaret olmakta.

Dış ticareti, ticaretten ayıran özellikler pek de fazla değil. Sosyolojik açıdan ele aldığımızda, ortak amaç, insanın (müşterinin) ihtiyaçlarının karşılanması ve bu amaca ulaşırken ihtiyacı karşılayan satıcının (üretici veya tacir) o işten fayda sağlamasıdır. Bu faydayı sağlarken de genel kural, elbette, ucuza alıp pahalıya satmak. Teknik olarak ele aldığımızda ise, dış ticareti ticaretten ayıran iki farklı özellik ortaya çıkmakta. Aslında bu özellikler dış ticarette olan ancak yurt içi ticarette yer almayan iki işlem, gümrük ve kambiyo uygulamalarıdır. Bu uygulamalar, ilgili mevzuatlar ile belirlenmiş ve ufak tefek farklılıklar dışında hemen hemen aynı mantık ve uygulama esasları ile bütün ülkelerin dış ticaret mevzuatlarında yer almakta.

Bir düşünelim, ülkelerin hazinelerine giden kazanç kalemleri nelerdir? En başta elbette herkesin aklına gelecek olan vergi. Ancak vergi acaba gerçekten o ülkenin bir kazancı mıdır? Bir ülkenin gerçek kazancı, o ülkenin elde edeceği döviz gelirleridir. Yani turizm ve ihracat gelirleri. Ülkelerin tarımsal ve sanayi üretimlerinin artması, ürün kalitesinin yükselmesi ülkenin ekonomik olarak güçlenmesi için yeterli değildir. Üretim sonucu elde edilen ürünlerin yurt dışına pazarlanması ve satılması şarttır. Bu pazarlama ve satış işini yapacak olanlar da yetişmiş dış ticaretçilerdir.

Bir ülke, mühendise, doktora, öğretmene, askere ne kadar ihtiyaç duyuyorsa, dış ticareti bilen insanlara da o derece ihtiyaç duyar.

Ülkemizin 2002 yılı sonundan itibaren ivmeli bir şekilde artan dış ticaret hacmi, bu alandaki eleman açığının gözle görülür bir şekilde ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Türkiye’nin serbest piyasa ekonomisini benimsediği 1980 sonrasında, geçen yaklaşık 35 yıla rağmen bu alanda yetişmiş eleman sayısı, ihtiyaçların çok çok gerisinde kalmıştır. Bunun en önemli sebebi eğitim eksikliğidir.

Bu nedenle seminerlerim dışında, konunun mümkün olduğunca geniş kitlelere yayılabilmesi ve uygulamaya yönelik pratik bilgilerin bu kitlelere mevzuat dilinden uzak, yalın ve basit bir anlatım ile aktarılabilmesi için YENİ İŞİM DIŞ TİCARET adlı kitap tarafımdan kaleme alınmış ve ilk baskısı 1999 yılında piyasaya çıkmıştır.

Kitabın hazırlanmasındaki esas amaç, sizlerin, dış ticaret yaparken ihtiyaç duyacağınız pratik bilgilere sahip olmanızın, hatta bu kitabı takip ederek ihracat, ithalat, transit ticaret yapabiliyor hale gelebilmenizin sağlanmasıdır.

Elinizdeki 12. Baskı kitabın sayfa sayısının fazlalığı ve kitap basım maliyetlerindeki artışlar dikkate alınarak e-kitap olarak hazırlanmıştır. E-kitap EPUB ve PDF formatında satın alınabilir. Kitapta konular, dış ticaret faaliyetlerine yeni başlayacak bir firmanın ihtiyaç duyacağı sıra ile anlatılmıştır. Uygulamalara ağırlık verilen bir kitap olduğu için, mümkün olduğunca mevzuata kısa kısa alıntılarla değinilmiş, gerekli görülen yerlerde ilgili mevzuata referans verilmiştir.

Ayrıca, her geçen gün gençlerin dış ticarete olan ilgisinin arttığı göz önüne alınarak onlara dış ticaret konusunda risk almadan çalışabilecekleri konuları ve iş alanlarını gösterebilmek için Dış Ticarette Alternatif Para Kazanma Yolları adlı kitabımdan bazı kısa alıntılar yapılarak kitaba konmuştur. İlgilenen okurlarımız daha detaylı bilgilere söz konusu kitaptan ulaşabilirler. Kitap sadece e-kitap olarak yayımlanmaktadır.

Bunların yanı sıra, dış ticaret işlemleri sırasında kullanılabilecek yerli ve yabancı web sitelerini gösterir listeler yenilenmiştir. Zira hemen hemen her gün bu konu ile alâkalı birçok web sitesi yayına başlıyor ve yayındaki bazı siteler de kapanıyor.

Bu değişiklikler ve eklemeler ile Yeni İşimiz Dış Ticaretin günümüz koşullarına ve ihtiyaçlarına daha cevap verir hâle geldiğini ve günceli yakaladığını düşünüyorum.

Dış ticaret çalışmalarınızda başarılar dileğiyle...

Mart 2019

Hakan Akın [e-mail]

1. BÖLÜM

DIŞ TİCARET NEDİR?

Ahmet Özçelik, Kayserili bir çorap üreticisidir. Ankara Hacettepe Üniversitesi İşletme Bölümü’nde okumuş ve 2013 yılında mezun olmuştur. Babası Rıfat Bey’in tavsiyesine uyarak okulu bitirir bitirmez kısa dönem olarak askerliğini tamamlayıp Kayseri’ye dönmüştür.

Rıfat Özçelik, ticaret hayatına Kayseri’de manifaturacı olarak başlamış, 2009 yılında 48 yaşındayken satın aldığı çorap örme atölyesi ile çorap üretimine başlamış ve baba mesleğini bırakmıştır. En büyük beklentilerinden biri, oğlunun okulu bitirdikten sonra Kayseri’ye dönmesi ve zamanla işletmenin başına geçmesidir.

Ahmet, askerliğini tamamladıktan sonra babasının beklentisini boşa çıkarmaz ve Kayseri’ye döner. 2015 yılı başından itibaren de işletmede çalışmaya başlar. Rıfat Bey, Ahmet’i önce kullanılan hammadde, makineler, üretim, paketleme konularında eğitir. Daha sonra onu diğer memurların da çalıştığı ofise alır. Ahmet’in üretimdeki ilk eğitimi üç ay sürer. Ofiste ise, pazarlama, satış, muhasebe, stok kontrolü, alacak takibi vs. konularda eğitilir. Yaklaşık dokuz ay süren bu eğitimden sonra Rıfat Bey, Ahmet’i –en zor olarak gördüğü– pazarlama bölümünde görevlendirir. Yaklaşık bir yıl kadar sürecek bu görevi sırasında Ahmet, pazarlama ve satışın işletmeler için ne denli önemli bir konu olduğunu bir kez daha anlar. Ahmet Özçelik, 2017 yılı başından itibaren işletmenin pazarlama müdürlüğü görevine getirilir.

İşletmenin ürünleri iç piyasada oldukça talep görmektedir. Bu bakımdan Ahmet ürünlerin pazarlanmasında ve satışında fazla problem yaşamamaktadır. Ürünlerde kullanılan hammadde iç piyasadan temin edilen ithal ipliklerdir.

Ahmet, bir gün e-mail kutusunda İngiltere’den gönderilmiş bir mesaj bulur. Mesaj, Northampton kentinde bulunan ve isminden tekstil ürünleri alım satımı ile uğraştığı anlaşılan bir firmadan gelmektedir.

Dear Sirs,

I am the owner of Sunrise Textile Trade Ltd. from Northampton/UK. During my last summer holiday I was travelling around Dydima/TURKEY with my family. When I was shopping in a store I have seen some very nice men’s socks and bought three pairs. I liked them very much. On the bracets – although written in Turkish language only– I saw your company’s name and communication details.

I think that, your products could have a very profitable market in England with a suitable and necessary marketing strategy.

In this respect, I would like to know if it is possible for you to mail me some more samples and product catalogues so that I can study on import possibi­ lities for UK.

Will be awaiting your kind response.

Best regards,

Paul Brown

STT/UK

Ahmet, belki de hayatında ilk defa üniversite yıllarında babasının zoruyla istemeye istemeye devam ettiği İngilizce kursunun yararını görmekteydi. Hiç zorlanmadan İngiltere’deki firmanın kendi ürünleri ile ilgilendiğini ve şartlar uygun olursa ürünlerini ilk defa yurt dışına satma şansının doğduğunu anladı. Bu konu zaman zaman Ahmet’in zihnini zaten kurcalamaktaydı; ancak babası ile bu konuyu hiç konuşmamışlardı. Babasının bu konu ile ilgili ne düşündüğünü bilmiyordu. Aslında kendisinin de dış ticaret ile ilgili "Nedir?, Ne için yapılır?, Nasıl yapılır?" gibi bilmesi gereken birçok konu olmasına rağmen, sanayici dostlarından duyduğu kadarıyla, yurt dışına mal satmanın işletmelerin özellikle pazar genişletme ve buna bağlı olarak kapasite artırmalarında bir başka deyişle büyümelerinde en önemli faktör olduğununun bilincindeydi.

Aklını en çok kurcalayan nokta, eğer olur da yurt dışına mal satımı gerçekleşirse, iç piyasa satışlarının bundan nasıl etkileneceği idi. Tercih yurt dışı müşterilerden yana mı kullanılmalıydı? Kapasite artırımına giderek, iç piyasayı kaybetmeden yurt dışı satışları gerçekleştirilebilir miydi? Gelen mesajı ve yurt dışı satış konusundaki düşüncelerini babası ile paylaşıp paylaşmama tereddütünü yaşarken, babası bir akşam yemekte, piyasaya sadece Kayseri’de son altı ay içerisinde üç üretici firmanın daha girdiğinden ve önümüzdeki dönemlerde çorap piyasasında rekabetin artacağından bahsetti. İşte karşısına ürünlerin yurt dışına pazarlanmasını ve satışını gerektirecek bir sebep daha çıkmıştı: İç piyasadaki (tek pazarda) yoğun rekabet ve bu durumun sonucu pazar daralması.

İç piyasayı iyi biliyordu. İyi bir pazarlamacıydı. Ürünlerinin nerelerde satılabileceğini, hangi toptancı ve mağazalar ile çalışması gerektiğini, hangi pazara hangi ürünlerin gideceğini çok iyi tahlil edebiliyordu. Ama dış pazar ile ilgili en ufak bir bilgisi yoktu.

•  Kendi ürünlerine benzer ürünler yurt dışına satılabiliyor muydu?

•  En çok hangi ülkeler Türkiye’den çorap satın alıyorlardı?

•  Kendi rakiplerinin yurt dışı satışları var mıydı?

•  Hangi ülkelere mal satıyorlardı?

Bu soruların cevaplarını hem kendi için hem de babasıyla ileride yapması gereken o konuşma için bilmek zorundaydı.

Bu amaçla, daha önce birkaç defa çeşitli nedenler ile ziyaret ettiği Kayseri KOSGEB Merkez Müdürlüğü’ne müracaat ederek bu bilgileri nereden ve nasıl edinebileceğini sordu. Merkezdeki uzmanlar bu tür bilgilere Ticaret Bakanlığı’ndan veya İhracatçı Birlikleri’nden ulaşılabileceğini belittiler.

Kendisine bildirilen bu adreslerde yapmış olduğu araştırmalar neticesinde, iki hafta içerisinde kafasındaki soruların neredeyse tamamının cevabına ulaşmış, hatta yurt dışındaki bazı potansiyel alıcıların adreslerini bile edinmiş durumdaydı. Bilgiler, Türkiye’nin çorap ihraç eden bir ülke olduğunu, ismen bildiği bazı rakip firmaların yurt dışına satış yaptığını ve en büyük pazarın Avrupa olduğunu göstermekteydi. Ahmet, hiç vakit geçirmeden babası ile konuyu görüşmeye karar verdi.

Çekinerek gitti görüşmeye Ahmet. Babasının nasıl bir tepki vereceğini tahmin edemiyordu. Ama iyi hazırlanmıştı ve babasının kendisine sorabileceği tüm sorular için bir cevabı olduğundan emindi. Babasına önce İngiltere’den gelen mesajı okudu. Daha sonra yurt dışına yapılacak satışların avantaj ve dezavantajlarından bahsetti.

Avantajları;

·         Pazarın genişleyecek olması,

·         Kapasite artırımı,

·         Toptan satış,

·         Tahsilat kolaylıkları,

·         Eğer hedef pazar olarak Avrupa seçilir ise, kaliteyi Avrupa standartları seviyesine yükseltme ve

·         Tüm bunlara bağlı olarak da büyüme

başlıkları altında özetledi.

Dezavantajları da;

·         İletişim zorluğu,

·         Pazarlama zorluğu,

·         Kalite problemleri,

·         Ödemeden doğabilecek problemler,

·         Kapasite artırımına gidilmez ise iç piyasadaki müşterilerin kaybı,

·         Kura bağlı riskler,

şeklinde sıraladı.

Rıfat Bey, Ahmet’in bütün anlattıklarını büyük bir dikkatle dinledi. Özellikle rakiplerin yurt dışı satışlarının olduğunu öğrendiğinde canı oldukça sıkıldı. Demek ki rakipleri iç piyasada artan rekabet ve daralan pazar karşısında çıkış yolu olarak dış ticareti görmekteydiler. Ahmet’in dezavantajlar içerisinde değindiği iletişim ve pazarlama zorluğu konuları Rıfat Bey’i korkutmuyordu. Ahmet’e bu konulardaki güveni tamdı. Kapasite konusunda da problemleri yoktu; zira şu an zaten % 60 kapasite ile çalışmaktaydılar. Rıfat Bey, Ahmet’e yurt dışından sipariş alınması durumunda kapasiteyi çok rahat artırabileceklerini, iç piyasa satışlarında herhangi bir kısıtlamaya gerek olmayacağını söyledi.

Rıfat Bey’i esas korkutan iki konu, ödeme ve kalite idi. Her iki korkunun ortak sebebi, müşterilerin yurt dışında yerleşik olmalarıydı. Ahmet "Ödeme konusunun dış ticarette genel bir problem olduğunu, ancak bankalardan ve dış ticaret ile ilgili kurum ve kuruluşlardan aldığı bilgiler çerçevesinde ödeme risklerinin bertaraf edilebildiğini, hatta bu şekilde mevcut risklerin bir avantaja dönüştürülebildiğini" babasına anlattı. Ahmet’e göre kalite bir problem olmayacaktı, zira İngiliz müşteri kaliteyi beğenmişti. Ayrıca müşterilerinin talepleri doğrultusunda üretim yapma imkânları da vardı.

Görüşmenin sonunda, Rıfat Bey ve Ahmet yurt dışı satışlar konusunda artık faaliyete geçmeleri gerektiğine, Ahmet’in idaresinde şirketin pazarlama ve satış bölümünün bir alt bölümü olarak dış ticaret bölümünün açılmasına ve İngiliz müşteri ile bir anlaşma sağlanamasa bile, bu bölümün yeni potansiyel müşteriler bulunması için pazarlama faaliyetlerine başlamasına karar verdiler.

Ahmet’in bundan sonra yapması gereken, dış ticaret bölümünü oluşturarak firmayı gerek teknik alt yapı ve personel, gerekse pazar konusunda yurt dışı satışlara hazırlamak ve bu satışları gerçekleştirmekti.

Ahmet Özçelik’in ve firmasının dış ticaret faaliyetlerine nasıl başladıklarını birazdan göreceğiz. Ama önce dış ticaret nedir? Dış ticaret yapmak isteyen firmalar için mevzuatta belirtilen ön koşullar ve dış ticaretin firmalara yüklediği sorumluluklar nelerdir? Bir bakalım:

DIŞ TİCARET NEDİR ?

Uluslararası platformda gerçekleştirilen her türlü ticari faaliyet dış ticaretin kapsamındadır. Bu ticari faaliyetler karşımıza hizmet ve ürün alım satımı şeklinde çıkar. Bu alım satım işlemleri ise ihracat, ithalat ve transit ticaret faaliyetleri ile gerçekleştirilir.

İhracat ve ithalat işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için ürünün mutlaka gümrükten giriş ya da çıkış yapması gerekir. Uygulamada, İhracat sayılan yurtiçi satışlar veya ithalat sayılan yurtiçi alımlar olarak bilinen işlemler istisnadır.

Yukarıdaki şekilde ihracat, ithalat ve transit ticaret işlemleri konuya giriş mahiyetinde çok basit olarak gösterilmektedir.

1.       Kayseri’de yerleşik firma, faturasını kestiği 100.000 çift çorabı gümrük işlemlerini yaptırarak Kayseri’den Northampton’a gönderir. Bu işlem, Türkiye için bir ihracattır.

2.       Kayseri’de yerleşik firma, hammadde olarak kullanılmak üzere Hindistan’dan iplik getirir. Hintli firma, ürünün faturasını keserek satışı yapar ve ipliği Türkiye’ye gönderir. Firma, gümrüğe gelen ipliği gümrük işlemlerini yaparak yurda alır. Yapılan işlem Türkiye için ithalattır.

3.       İşlerin çok sıkışık olduğu bir dönemde yurt dışındaki eski müşterilerinden firmaya iyi bir talep gelir. Firma, müşterisine, şu anda tam kapasite çalıştıklarını, siparişe ancak iki ay sonra cevap verebileceklerini söyler. Bununla beraber, eğer arzu ederlerse fiyatı ve kalitesi hemen hemen aynı Hint malı çorapları kendisine satabileceğini söyler. Müşteri kabul eder. Firma, Hintli üretici ile irtibata geçerek 100.000 çift çorap almak istediğini, ancak sevkiyatın İngiltere’ye yapılacağını söyler. Hintli üretici, malı hazırlar, faturasını Türkiye’ye kesip malı İngiltere’ye gönderir. Firma, kendisine kesilen fatura bedelini yapılan anlaşma kapsamında peşin veya vadeli olarak Hindistan’a ödeyecektir. Fatura bedeli üzerine kendi kârını ekleyen firma, faturayı İngiltere’ye gönderir. İngiliz firması Kayseri firmasının faturası ile Hindistan’dan gönderilen malı gümrüğünden çeker. İşlem Hindistan için ihracat, İngiltere için ithalat, Türkiye için transit ticarettir.

DIŞ TİCARETTE İŞLEM AKIŞI

Gördüğünüz gibi, transit ticaret, özelliği olan bir işlem ve her dış ticaret işleminde bir transit ticaret gerçekleştirmek olası değil. Ama her dış ticaret işleminde bir ihracat ve ithalat işlemi var. Yani yapılan işlem transit tacirin katıldığı bir transit ticaret işlemi olsa dahi, mutlaka bir ihracatçı ve bir ithalatçı beraber çalışmak zorunda. Malın alıcısı yoksa satışının yapılamayacağı, satıcısı yoksa alışının yapılamayacağı gerçeğinden yola çıkarak, İHRACAT OLMADAN İTHALAT, İTHALAT OLMADAN DA İHRACAT YAPILAMAZ diyebiliriz. Peki ihracat mı yoksa ithalat mı daha önce gerçekleşir? İhracatı bir çıkış, ithalatı da giriş işlemi olarak düşünürseniz elbette ihracat, ithalat işlemine göre daha önce gerçekleşecektir.

Aşağıda dış ticarette işlem akışı gösterilmiştir.

1.   HAZIRLIK AŞAMASI

a.    Dış ticaret ile ilgili ön bilgilerin edinilmesi

b.    Ürün seçimi

c.    Müşteri seçimi

d.    Profesyonel destek temini

e.    Teklif hazırlığı

f.     Proforma fatura hazırlanması ve gönderimi

g.    Teklifin kabulü ile eğer gerekli ise sözleşme imzası

2.   FİİLİ İHRACAT AŞAMASI

a.    İhracatçı Birliği kaydı

b.    Fatura ve gümrük beyannamesi tanzimi

c.    Vesaik hazırlığı

d.    İhracatçı Birliği onayı ve nispi aidat ödemesi

e.    Gümrük çıkış işlemleri

f.     Sevkiyat

3.   FİİLİ İTHALAT AŞAMASI

a.    Vesaik hazırlığı

b.    Gümrük giriş işlemleri

c.    Teslimat

d.    Taahhüt kapama

Yukarıda yer alan fiili ihracat ve fiili ithalat işlemleri ülkemiz mevzuatları çer­ çevesinde hazırlanmıştır.

Ahmet Özçelik, hedefleri doğrultusunda yukarıda yer alan HAZIRLIK ve İHRACAT işlemlerini sırası ile yapmak zorundadır. Ben de konuları, bir mantık çerçevesinde takip edebilmeniz için bu sıra ile aktarmaya çalışacağım.

DIŞ TİCARETTE İŞ AKIŞI

1.             İhracatçı, İhracatçı Birliği başvurusunu yaparak üyeliğini gerçekleştirir.

2.             Vesaiki hazırlar veya hazırlatır.

3.             Vesaik, gümrük müşavirine teslim edilir.

4.             Ürün, gümrük müşavirine teslim edilir.

5.             Gümrük işlemleri gerçekleştirilir.

6.             Gümrükten onaylanan vesaik ihracatçıya geri gelir.

7.             Ürün karşı gümrüğe ulaşır.

8.             İthalatçı ödemeyi yapar veya yapacağına dair garanti verir.*

9.             İhracatçı, vesaiki gümrük işlemlerini yapabilmesi için ithalatçıya gönderir.

10.         İthalatçı, vesaiki gümrük müşavirine teslim eder.

11.         Gümrük müşaviri, malı gümrükleyerek içeri alır.

12.         Ürün ithalatçıya teslim edilir.

(*) Ödemenin tarihi ve işlemdeki yeri kararlaştırılan ödeme yöntemine göre değişmektedir.

2. BÖLÜM

HAZIRLIK AŞAMASI

Bu aşama ihracatçı ve ithalatçıların yapacakları dış ticaret işlemine kendilerini hazırladıkları aşamadır.

HAZIRLIK AŞAMASI

1.   Dış ticaret ile ilgili ön bilgilerin edinilmesi

2.   Ürün seçimi

3.   Müşteri seçimi

4.   Profesyonel destek temini

5.   Teklif hazırlığı

Bu bölümü Ahmet Özçelik örneği ile beraber inceleyelim.

Ahmet Özçelik, yapmış olduğu ön çalışmalar kapsamında öncelikle bir altyapı oluşturması gerektiğine karar verir. Altyapının,

•              Personel,

•              Büro ekipmanı ve Haberleşme araçları (faks, internet),

•              Haberleşme materyali (antetli kâğıt, zarf vs.), ile meydana geleceğini düşünmektedir.

PERSONEL

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) baz alındığında dış ticaret bölümünde çalışacak eleman sayısı için ideal rakam ikidir. Çalışanlardan biri yurt dışı pazarlamaya bakarken diğeri operasyon işlerine bakmalıdır. Bir kişinin istihdam edilmesi hâlinde, o kişi her iki alanda da çalışmak zorunda kalacaktır. Çünkü bu iki iş, bir dış ticaret şirketinin veya bir işletmenin dış ticaret bölümünün mutlaka yapmak zorunda olduğu işlerdir.

Personel, en az bir yabancı dili iyi derecede konuşabilmeli, yazmalı ve anlamalıdır. Bununla beraber özellikle operasyon işlemlerini gerçekleştirecek personelin Word ve Excel (veya benzerleri) paket programları çok iyi derecede biliyor olması şarttır.

BÜRO EKİPMANI VE HABERLEŞME ARAÇLARI

Günümüzde dış ticaret yapan firmaların demirbaş listesinde bulunması gereken ekipmanlar aşağıdadır:

·         Bilgisayar (internet bağlantılı)

·         Yazıcı (inkjet veya lazer)

·         Telefonlar (biri mutlaka manuel çevirmeli - elektrik kesintilerinde kullanılabilmesi için)

·         Telefon hatları (en az iki)

·         Faks

·         Daktilo (fatura ve bazı resmî belgelerin hazırlanmasında hala daktiloya ihtiyaç olmaktadır)

·         Hesap makinesi

·         Kaşeler (İngilizce, SAMPLE, COPY ORIGINAL kaşeleri ve firma kaşesi)

HABERLEŞME MATERYALİ

Dış ticaretle uğraşan bir firmanın neredeyse tüm faaliyeti yazışmalar ve haberleşmelere bağlıdır. Dolayısıyla, bu üzerinde önemle durulması gereken konuların başında gelmektedir.

Antetli Kâğıtlar

Firmanın ticari unvanının, adresinin, telefon, fax, telex, e-mail adreslerinin, hatta vergi dairesi ve vergi numaralarının hatta ve hatta banka hesap numaralarının yer aldığı basılı kâğıtlardır. Yapılan bütün iç ve dış yazışmalarda bu kâğıtların kullanılması uygun olacaktır.

Antetli kâğıtlar bir firmanın kartviziti niteliğindedir. Firmanın ciddiyeti, yapısı, konuya yaklaşımı, iş konularındaki bilgi ve tecrübesi, tek bir sayfa antetli kâğıttan anlaşılabilir. Bununla beraber, antetli kâğıt üzerinde metnin yerleştirilmesi ve formatı, kullanılan harflerin font ve puntoları da antet kadar önemli hususlardır.

Font ve Punto

Yazışmalarda kullanılabilecek fontlar mümkün olduğunca rahat okunacak şekil ve büyüklükte olmalıdır. Yazışmalar sırasında sık sık hatta bazen tamamen rakamlar kullanıldığı için okumayı güçleştirecek fontlardan (times new roman, courier, palatino, garamond gibi) kaçınılmalı, rahat okunur, gözü yormayan fontlar (arial, helvetica gibi) tercih edilmelidir. Bununla beraber kullanılacak puntoların ise 11-12 olarak seçilmesi uygun olacaktır.

Yazı Formatı

Günümüzde en sık kullanılan yazı formatı Amerikan formatı olarak bilinen yazının kâğıdın sol marjına yapıştırıldığı formattır. Paragraf aralarında bir satır boşluk bırakılır. Paragraf başlarında girinti yapılmaz. Bunun dışında yazışmalarda kullanılabilecek diğer yazı formatı ise klasik formattır. Bu formatta paragrafların ilk satırında girinti vardır. Paragraflar arasında boşluk bırakılmaz. İmza en altta ve sağdadır.

IAT              û

FOREIGN TRADE COMPANY LIMITED

Selanik Cad. 28/13-14 KIZILAY-ANKARA

Voice: ++90-312-4196066/4195525 Fax: ++90-312-4193484

TURKEY

ATT              : MR. DOSTOYEVSKI

RE              : GRANULAR MOP

REF              : -

DATE              : 26.6.1999

NO              : HO002

Dear Mr. Dostoyevski,

Since our last business deal it has been a long time but now we have a reason to get in contact again as we believe in your long term deal with our company. According to the request from our client in Canada we hope to get a reply in case your product indicates the following specifications and please advise us if your capacity is adequate to supply our requirement.

1. SPECIFICATION:               GRANULAR BAGGED MOP

(MUTRİENT OF POTASH) MİN 32 PCT POTASH MAX 0.5 PCT HUMİDİTY GRANULOMETRY BETWEEN:1­4 MM 90 PCT MIN

ABOVE 4.7 MM 2 PCT MAX BELOW 0.6

MM 1 PCT MAX FREE FLOWING, FREE LUMPS, DUST AND FOREIGN MATTERS,

FREE FROM HARMFUL SUBSTANCES FOR HUMAN AND ANIMAL LIVES.

2. PACKING:              MATERIALS SHALL BE PACKED IN 500

KGS BIG BAGS (WPP-PE)

3. QUANTITY:              5000 MTONS (+/- 5 PCT)

4. DELIVERY:              IN ONE SINGLE LOT BETWEEN 1­15 OCT 1999

5. DISCH PORT:               LIBREVILLE PORT / GABON

6. PAYMENT:              L/C AT 60 DAYS AFTER B/L DATE

We will be awaiting your kind response.

Best regards,

Hakan AKIN

DIŞ TİCARET İLE İLGİLİ ÖN BİLGİLERİN EDİNİLMESİ

Dış ticaret konusunda bilgi ve tecrübesi olmayan işletmelerin bu faaliyetlere başlamak için ya doğru elemanlar ile bir dış ticaret departmanı kurmaları veya mevcut elemanlarına bu konuda detaylı bir eğitim aldırmaları uygun olacaktır.

Bir işletmenin dış ticaret yapabilmek için ihtiyaç duyacağı konular:

�          Tanımlar ve Kavramlar

�          Yapılanma

�          İş Akışları

�          Mevzuat

�          Sözleşme Hazırlığı, Hukuku

�          Ödeme Şekilleri

�          Teslim Şekilleri

�          Fiyatlandırma

�          Katma Değer Vergisi

�          Sokak Muhasebesi

�          Gümrük, Nakliye ve Sigorta Uygulamaları

�          Paketleme, Etiketleme

�          Pazarlama

�          Satış

�          Pazar Araştırması

�          Müşteri Araştırması

�          Müzakere Becerileri

�          İletişim Becerileri

�          Dahilde İşleme Rejimi

�          İhracat Destekleri

�          Eximbank

�          Vesaik

�          Yabancı Dil

şeklinde belirtilebilir.

Ahmet Özçelik İhracatçı Birliği Genel Sekreterliği yetkililerinden aldığı bu bilgi çerçevesinde Kayseri’de bu içeriği sağlayan en yakın tarihli eğitim programına derhal kaydını yaptırdı. 80 saat süreli bu program sonunda Ahmet çoğu teorik olmak üzere, dış ticaret ile ilgili ana konular hakkında bilgi sahibiydi.

Bir ihracatçının her şeyden önce, hatta daha yurt dışındaki ithalatçıya teklifini göndermeden, satışını düşündüğü ürünün mevzuat açısından özelliklerini çok iyi biliyor olmalıdır. (Söz konusu listelerde dış ticaret mevzuatımız kapsamında zaman içerisinde değişiklikler olabilmektedir. Bu kitabı aldığınız tarih itibariyle bile bazı değişiklikler yapılmış olabilir. Dolayısıyla, listelerin çok yakından takibi ve güncelleştirilmesi şarttır):

•              Yasak Ürünler Listesi

•              İzne Tabi Ürünler Listesi

•              Standarda Tabi Ürünler Listesi

•              Kayda Bağlı Ürünler Listesi

Bu dört listenin çok iyi incelenmesi ve ona göre hareket edilmesi gerekmektedir. İhraç etmeyi düşündüğümüz ürünün bu listelerden birinde yer alması durumunda mevzuat gereği yapılacak işlemler farklılık gösterecektir.

İHRACATI YASAK ÜRÜNLER

Aşağıda yer alan listede 2019 Mart ayı itibariyle ihracatı yasak olan ürünler gösterilmiştir.

İHRACATI ÖN İZNE BAĞLI ÜRÜNLER

Aşağıda yer alan listede 2019 Mart ayı itibariyle ihracatında bir kurumun ön izni gereken ürünler gösterilmiştir. İhracatçı Birliği’ne yapılacak olağan başvurunun ardından listede gösterilen yetkili kurumdan söz konusu ürünün yurt dışına satışı ile ilgili gerekli iznin alınması şarttır.