Lenong La Gauta

By HDN Bopape

A novel in Sesotho sa Leboa.

Padi ya "Lenong la Gauta" ke mohuta wa padi ye e bitšwago padi ya botseka. E bitšwa bjalo ka ge e ithekgile godimo ga dinyakišišo tšeo di nepilwego go kgoboketša bohlatse bjo ka bjona yo mongwe a kago begwa goba go latofatšwa ka bosenyi. Go na le dihlopha tše pedi tša banyakišiši mo pading ye: Nnono Molaba yo e lego magogorwana goba setlaboswane mo mererong ya dinyakišišo le maphodisa ao motho a ka rego ke bomatwetwe mo go taba ya go dira dinyakišišo.

• Language: Southern sotho
• Publisher: Via Afrika
• Release date: Sep 20, 2017
• ISBN: 9781415452714

HDN Bopape

HDN (Diphete) Bopape ke morutiši ka modiro. Diphete o gotše e le modiša wa dikgomo yo a dišitšego go fihla ge a eya go šoma bjalo ka morutiši. Le ge a na le mengwaga ya go feta 15 a tlogetše modiro wa borutiši, thuto e sa le kgauswi le pelo ya gagwe. Yo ke moisa yo tee yo a ratago segagabo. O dumela gore go bohlokwa gore a thekge, a godiše le go hlabolla segagabo ka go ngwala dipuku.

Book preview

Diphete o belegwe ka 20 Dibatsela 1957 motsaneng wa Mamoakela go la GaMamabolo’a seolwana sa mmataladi sekgopa banna matolo. O belegwe e le ngwana wa boraro mo lapeng la bana ba 8, bašimane ba 5 le basetsana ba 3. Go swana le bana ba mehleng yeo, Diphete o gotše a lema le go diša dipudi, dinku, dipokolo le dikgomo.

Diphete o thomile sekolo ka 1964 sekolong sa praemari ya tlase le ya godimo sa Megoring. Ka morago ga go phetha dithuto tša mphato wa 6 ka 1971 Megoring, o ile a tšwela pele ka dithuto tša sekolo seo se phagamego sa Hwiti go la Mankweng go tloga ka 1972 go fihla ka 1976 ge a phetha dithuto tša marematlou. Go tloga fao o ile a šala morago lengwalo la borutiši la JSTC (Junior Secondary Teacher’s Certificate) kholetšheng ya Tlhahlo ya borutiši ya Setotolwane ka 1977–78.

Diphete o thomile go ruta ka 1979 go seo se bego se bitšwa Seminare sa ‘Christ The Priest’ (seo bjalo se bitšwago St Paul’s College) go la Luckau tikologong ya Groblersdal fao a šomilego feela dikgwedi tše senyane. Kgweding ya Diphalane wona ngwageng woo o ile a ya sekolong seo se phagamego sa Bopedi-Bapedi, GaMarishane go la Sekhukhune, fao a tlogilego mafelelong a ngwaga wo o latelago wa 1980. Go tloga ngwageng wa 1981 go fihla go wa 1994, Diphete e be e le mofahloši kholetšheng ya borutiši ya Dr CN Phatudi tikologong ya Burgersfort. Gareng ga ngwaga wa 1994, Diphete o ile a ya sekolong seo se phagamego sa Lebowakgomo go la Lebowakgomo bjalo ka hlogo ya sekolo fao a dutšego go fihla mafelelong a ngwaga wa 2000 ge a tlogela modiro wa borutiši. Lebakeng le Diphete ke rakgwebo yoo magareng ga tše dingwe a fanago ka tlhahlo. Gape ke mophatlalatši le morulaganyi wa kuranta ya Seipone.

Diphete o phethile dithuto tša mangwalo a a latelago le yunibesithi ya Afrika-Borwa (UNISA): BA (1982); Hons BA (Psychology – 1985); Hons BA (Theory of Literature – 1993). Gape o phethile dithuto tša MSc (Psychology – 1992) le yunibesithi ya Alabama A&M kua USA le MBA go tšwa yunibesithing ya De Montfort

Diphete o thomile go ngwala dipuku lebakeng la ge a le sekolong seo se phagamego sa Hwiti. Seretwana sa gagwe se sekopana se ile sa tšweletšwa mo lenaneong la radio la ‘A ko Mpotše’ ka 1975 ge a dira mphato wa 9 (kreiti 11). Ge a dira lengwalo la 10 (Kreiti 12) ka 1976, tshwantšhetšo ya gagwe e ile ya amogelwa ke Radio Leboa gomme ya tšweletšwa moyeng ka 1977. Puku ya gagwe ya mathomo yeo e lego terama, Makgale, e phatlaladitšwe ka 1978 ge a le ngwageng wa mafelelo wa dithuto tša borutiši. Yona e latetšwe ke Lenong la Gauta (padi) ka 1982. Yeo e latetšwe ke dipuku tše dingwe bjalo ka Dikeledi (terama), Bogobe bja Tswiitswii (dikanegelokopana), Rena Magomotša (padi ya baswa), Tsietsi (padi ya baswa) le Dipolelo tša batho (ditaodišo).

Diphete o nyetše e bile o šegofaditšwe ka bana ba 4, basetsana ba babedi le bašemane ba babedi gomme o dula toropong ya Polokwane.

Lebakeng le, Diphete o beile šedi le maatla a gagwe godimo ga kuranta ya Seipone. Le ge go le bjalo, o dumela gore go sa na le dipuku tše dintši ka mo gare ga gagwe tšeo di letetšwego go ngwalwa. O dumela gore, ge bophelo bo ka ba gona, ga go ka mo gongwe.

Ditebogo

Ditebogo go batswadi ba ka Mna le Mdi J.C. Bopape le kgodišo le thuto yeo ba mphilego yona le go ntira seo ke lego sona lehono le seo ke tlago ba sona gosasa le ka moso. Ke leboga gape le morwarre Mahlane ‘la Mmagodikwa o se re go di kwa wa rekologa banna ka moka ba a di kwa, yoo ka thušo ya gagwe ka dipuku a hlohleleditšego le go godiša kganyogo ya ka go dingwalwa. Go bona ka moka ke re Balaodi ba mmatselana Tswako!

Matseno

Mohuta wa padi

Padi ya "Lenong la Gauta" ke mohuta wa padi ye e bitšwago padi ya botseka. E bitšwa bjalo ka ge e ithekgile godimo ga dinyakišišo tšeo di nepilwego go kgoboketša bohlatse bjo ka bjona yo mongwe a kago begwa goba go latofatšwa ka bosenyi. Go na le dihlopha tše pedi tša banyakišiši mo pading ye: Nnono Molaba yo e lego magogorwana goba setlaboswane mo mererong ya dinyakišišo le maphodisa ao motho a ka rego ke bomatwetwe mo go taba ya go dira dinyakišišo.

Thulaganyo

Na thulaganyo ke eng?

Thulaganyo e ka hlaloswa bjalo ka peakanyo ya ditaba ka go sengwalwa. Wo ke mokgwa wo ditaba di tšweletšwago ka wona ka sengwalong, ka fao ditaba di latelanago ka gona. Go na le mekgwa e mentši ya go tšweletša ditaba. Dipuku tše dingwe di thoma ka mafelelo a kanego tša kgona di boela mathomong. Dikanego tše dingwe di thongwa gare, tša boela mathomong pele di eya mafelelong. Le ge go le bjalo, dipuku tše dintši ka kakaretšo di thoma ka go tšweletša bothata bjo e lego tabakgolo goba tlhotlo ya puku. Mola bothata bo tšwelelago, go ba le ditiragalo tšeo di oketšago bothata le go bo raraganya go fihlela manamelong a godimodimo ao a bitšwago sehloa. Go tloga go sehloa, gantši go ba le tharollo ya bothata bjo bo lego gona pele ga ge sengwalwa se rungwa. Bjalo a re lebeleleng thulaganyo ka mo go "Lenong la Gauta".

Nnono Molaba ke molaodi wa kgwebo ya karatšhe. Mongmodiro wa gagwe, Nkwe Maleka, e bile ke ratswale wa gagwe ka ge Nnono a nyetše morwedi wa gagwe, Brenda. Ka morago ga lehu la mosadi wa gagwe wa pele (yo e lego mmago Brenda) Maleka o nyetše mosadi yo mongwe, Mmatšhego.

Ditaba di senyega ge Mmatšhego a hlaselwa le go bolawa ka lapeng la gagwe. Nkwe Maleka o kgopela Nnono go nyakišiša mmolai goba babolai ba Mmatšhego ka ge a sa tshepe bokgoni bja maphodisa go dira bjalo ka katlego. Nnono o tsenya dinala fase. Letšatši ka morago ga polao ya Mmatšhego, Naniki yo e lego modiredi wa gagwe (Mmatšhego) le yena o a hlaselwa le go gobatšwa.

Mo dinyakišišong tša gagwe, Nnono o kopana le bohlatse bjo mafelelong bo mo thušago go ba le bagononelwa. O šalašalana morago le bagononelwa eupša o a papatlwa le go tšhošetšwa gore a tlogele go nyakišiša ditaba tša polao ya Mmatšhego. Le ge go le bjalo, Nnono o phegelela go tšwela pele ka dinyakišišo. Mafelelong o utulla ka manyami gore mosadi wa gagwe Brenda ke yena mmolai wa Mmatšhego.

Morero

Seo motho a ka rego ke morero o mogolo wa padi ye ke taba ya gore bosenyi ga bo lefele goba motho a ka re ‘le ge o ka e buela leopeng, magokobu a a go bona’. Gape motho a ka re bokgoni goba tlhahlo yeo motho a e hweditšego ya go dira dinyakišišo e thuša batho go rarolla melato. Taba ye nngwe e kgolo yeo e rotogago ke go se tshepe bokgoni bja maphodisa go direla setšhaba goba go rarolla melato yeo e begwago.

Mongwalelo

Na mongwalelo/setaele ke eng?

Setaele se ka hlaloswa bjalo ka mokgwa goba tsela yeo mongwadi a kgethago go tšweletša sengwalwa sa gagwe ka gona. Mo go dingwalwa, ga se feela ditaba tšeo di tšweletšwago

seo e lego taba e bohlokwa eupša le mokgwa woo ditaba di tšweletšwago ka gona. Mongwadi a ka tšweletša sengwalwa goba puku ya gagwe ka go hlalosa se sengwe le se sengwe thwii ntle le go hlohleletša mmadi go inaganela ka tšeo di bolelwago. Mongwadi a ka ngwala ka go diriša phego fao ditaba tše dingwe di sa hlaloswego ka botlalo eupša di tlogelelwago mmadi gore a inaganele le go dira diphetho ge a tšwela pele le go bala puku. Mongwadi a ka tšweletša puku ya gagwe ka go šomiša polelo ya go tswaka ka dika le diema goba a šomiša polelo ya semmotwana se rilego goba polelo ya ‘seterateng’ goba a kgetha go diriša polelo e bonolo ya mehleng. Mongwadi a ka tšweletša ditaba tša gagwe ka go arola kanegelo ya gagwe ka ditemana tšeo di nago goba di se nago dihlogo. Bangwadi ba bangwe ba arola moela wa dikgopolo tša bona ka go diriša maswao a go fapana bjalo ka dinaletšana, dikhutlo, methalo, bjalobjalo.

Na mongwalelo/setaele sa ‘Lenong la Gauta’ke se sebjang?

Mo go Lenong la Gauta mongwadi o thoma kanegelo gare ga yona. Puku (kanegelo) e thoma fao Brenda a fapanago ka dikgopolo le Nnono (Taba ya gore Brenda le Nnono ke bomang, ba kopane bjang, ba nyalane neng, bjalobjalo, di tla ka morago kanegelong). Mongwadi o kwana kudu le go diriša phego fao a tlogelago dikgopolo di kadietše gore mmadi a inaganele le go tšea sephetho sa gagwe. Go fa mohlala, mongwadi o re: …ke ile ka kgotla koloi gomme ka gatelela makhura. Ga re tsebe gore na moanegi o ya kae le gona o ya go dirang – seo se tlogelelwa mmadi. Ge a thoma gape mongwadi ga a sa boelela go taba yela a e tlogetšego eupša o bolela taba e šele goba a bolela yona yela ka mokgwa wo o laetšago gore go bile le go feta ga nako goba tšwelopele fao taba yeo e bego e tlogetšwe gona. Ntle le gore mongwadi o arotše kanegelo ya gagwe ka ditemana, gape mongwadi o diriša dinaletšana (*) go arola moela wa dikgopolo ka mo gare ga ditemana. Gape go na le mebolelwana yeo mongwadi a e dirišago bogolo bja puku yeo a felago a e boeletša makga a mantšinyana go swana le ‘…ge e le gore go na le taba e tee yeo ke sa e ratego, gona taba yeo ke…’. Mongwadi o diriša dika le diema ka bontši mo polelong ya gagwe. Motho a ka re bogolo bja polelo yeo e dirišwago ke mongwadi ke yeo e tlwaelegilego gomme e se nago mareo a mantši a maswa.

Padi ye e ngwadilwe ka go diriša moanegi wa motho wa pele. Mo go moanegi wa motho wa boraro, moanegi o anega ditaba a le ka ntle ga tšona bjalo ka mmogedi yo a hlalošago tšeo a di bonago ntle le go ba karolo ya tšona. Mo moanegi o šoma bjalo ka tshebi yeo e sedimošago mmadi ka tšeo e di bonago. Moanegi wa motho wa pele, ka lehlakoreng le lengwe, o anega ditaba tšeo a lego ka gare ga tšona. Mo moanegi ke karolo ya ditaba tšeo a di anegago gomme o di hlaloša bjalo ka motšeakarolo e sego mmogedi.

Thulano

Mo pading ye, go bonala thulano ya ka ntle (yeo e diregago magareng ga batho bao ba sa kwanego ka dikgopolo goba dipolelo) le ya ka gare (yeo e diregago ka gare ga motho yo a lwago le dikgopolo tše ntši tšeo di lego ka gare ga gagwe). Re tla thoma ka thulano ya ka ntle.

Thulano ya ka ntle

Nnono Molaba o hlaselwa le go bethwa ka karatšheng ya gagwe mola a tšhošetšwa gore a tlogele go dira dinyakišišo. Nnono o thulana le Brenda yo a ratago ge a ka tlogela go dira dinyakišišo. Nnono le yena o hlasela Mpho (Motlhatlego) ka maitekelo a go hwetša tshedimošo ka ditaba tšeo a bego a di nyakišiša tša polao ya Mmatšhego. Nnono o lwa le boNakedi fao a tsenego ntlong ya bona ka kholofelo ya go hwetša bohlatse bjo bo ka thušang dinyakišišong tša gagwe. Ntlo ya Nnono e a hlaselwa gomme diaparo le thoto ya gagwe di a senywa. Nnono o thulana le Brenda ka lebaka la go hlasela Mpho.

Thulano ya ka gare

Nnono Molaba o na le thulano e ntši ya ka gare. O lemoga gore koloi ya Brenda e sepetše mo phokeng eupša o dikadika nako e telele pele a ka mmotšiša. Nnono o gopola gore Mna Maleka o swanetše go ba a tseba se sengwenyana ka mahumo a Mmatšhego fela o tšhaba go mmotšiša.

Sehloa

Ditaba di fihla sehloeng ge maphodisa a hlahloba matsogo a Nnono. Ba mmotša gore mmolai o na le lebadi la go ngwapša mo letsogong la gagwe leo le tlišitšwego ke ge a elwa le mohu Mmatšhego. Brenda o a nyamelela gomme ga go tsebje fao a ilego gona. Ge a bonwa gape, Nnono o mo hwetša a phutha merwalo mme a bolela gore o a sepela. Nnono ga a kgolwe mahlo a gagwe ge a lemoga gore Brenda o na le lebadi la go ngwapša mo letsogong eupša Brenda o amogela gore ke yena a bolailego Mmatšhego.

Khunollo ya lehuto

Lehuto le hunologa ge Brenda a notlelela Nnono ka ntlong gomme a tšhaba ka sefatanaga. Nnono o tšwa ka lefasetere gomme a mo šala morago ka sefatanaga. Brenda o palelwa ke go laola sefatanaga seo se sepelago ka lebelo gomme se a menoga sa swara mollo. Brenda o swela ka sefatanageng.

1

Brenda! Brenda! Ka realo ka lentšwana la tlase ke bea seatla sa ka godimo ga molala wa gagwe ka boletiana. Letlalwana la gagwe e be e le le boletiana le bile le relela ka gare ga seatla sa ka. Gatee fela o ile a phapharega, a ntebelela ka mahlong a tomotše mahlo nke o bona sepoko. Mahlo a gagwe a be a apere seo ke sa tsebego gore ke re ke letšhogo goba pefelo na. O ile a tloša seatla sa ka molaleng wa gagwe ka bogale gomme a se kgoromeletša kua thoko. O ile a thoma go nkatoga go fihlela a le kua ntlhaneng ya malao, o a tseba, o ka re ke khwephane goba sebatana se sengwe seo e lego mathomo a se bona mme se bile se mo nkgelago. O ile a ntebelela ka mahlo a go benyabenya ao a tletšego pefelo le maseme.

Ke ile ka ntšha sekerete ka se gotetša mme ka se bea molomong ka gogela muši teng ka bontši. Ke ile ka phaolela garetene ka thoko gore ke kgone go bona tša ntle. Leratadima leo le bego le bonala kua kgole ka lefasetere, le be le hlapile ka maswi go se le ka lefofana la leru. Ke be ke bona ka go šikinyega ga mehlare gore go foka moyana o mosesane, o bosana wo o ntšhago motho boroko le go mo tšhela matšato. Ke be ke tseba gore ke swanetše go tsoga eupša o se ke wa nagana gore ke be ke kgahlwa ke temana yeo. E be e sa nkgahle le gatee. Gabotse a ke fo re ke be ke e hloile bjalo ka hele eupša ke be ke gapeletšega go dira bjalo! Ke be ke fufulelwa e le ruri ge ke gopola gore go tla diregang ka nna ge nka tšwafa go tsoga, le ge nka ba ke robetše bošego bjang goba bjang.

Bakeng sa go tsoga ke ile ka gogela mosamelo hlogong ya ka gore ke kgone go bogela maeba ao a bego a fofa godimo sebakeng. E be e le maeba a moagišani wa ka Tshepo Sebešo. Ke be ke a bona ka mehla ge a fofafofa kua godimo go fihlela ke tsoga ke bile ke eya mošomong ntle le ge a ka rakelelwa ke pekwa. Kgojana kua godimo ga ona go be go fofa lenong. Maeba a be a sa laetše letšhogo le gannyane ka gore a be a tseba gore le ka se a dire selo.

Ke be ke opelwa ke digoba tša mmele wa ka morago ga mošomo

o mogolo wa go lokiša koloi bošegong bja maabane. Ke be ke sa lapile mme mahlo a ka le ona a tletše boroko. Ke be ke edimola gantši mme ke ekwa gore boroko bo nyaka go ntopa ka mabinakošana gape. Boroko bo rile ge bo thoma gore bo nkakatlela gabotse ka kwa menwana ya ka e fišwa ke sekerete seo se bego se felelela seatleng sa ka. Ka yona nako yeo sešupanako se segolo sa ka khitšhing se ile sa thoma go lla. E be e le iri ya bohlano. E be e le tlwaelo ya ka go thea sešupanako gore se ntsoše ka iri ya bohlano mesong ya letšatši le lengwe le le lengwe.

Bo be bo sele fela letšatši le sešo la hlaba. Ke be ke duma go bula lefasetere gore moyana wa go hlabola o ke o itie sefahlego sa ka eupša ke be ke sa rate go tshwenya maikutlo a mosadi yo a bego a le ka mo thokwana ga ka. Le gonabjale ka morago ga mengwaga e mene ke be ke sa kgone go mo kwešiša. Ke ile ka mo lebelela lebaka le letelele ka tlabego, ke sa kgone go kwešiša gore na go diregang goba go senyegile kae.

Molato ke eng rato? Ka botšiša ka boletiana.

O re molato ke eng? Ikarabe! O reng o sa irakabe? Na o setlaela mo o ka šitwago ke go ikaraba gore molato ke eng? Brenda a fetola ka bogale. Nna ke be ke gopola gore o godile gomme o kgona go ikgopolela ka noši fela bjalo ke gona ke thomilego go nyatša le go belaela bohlale bja mabjoko a gago.

Gabotse taba ya gago ke efe Brenda? Ka botšiša ka pefelo le tlabego, sethitho se thomile go elela mokokotlong wa ka.

"O se ke wa gopola gore ke tla ba setlaela sa gago go ya go ile. Ge e le nna o swanetše go tloga o hlokomedišiša gabotse gore na

o gahlane le mang. Ga ke setlaela mo nka hlwago ke ralošwa ke wena…" Brenda o rile ge a bolela bjalo ka bona lephoto la mororomelo le selaganya mmeleng wa gagwe. O be a mphuraletše ka fao ke be ke sa kgone go bala sefahlego sa gagwe.

Ga ke tsebe gore o bolela ka eng goba o lebišitše kae. Go nna o bolela fela ditšiebadimo. Etšwa ka taba yeo o nyakago go e bolela Brenda. Molato ke eng? Ke eng seo se go lomago mogopolong?

Taba ye ya gago ya go lala o phapharega mašego ga ke e rate le gatee. O be o le kae bošegong bja maabane?

Ao! Na seo ke sona se go befedišitšego ka tsela ye?

Nka go botšiša potšišo le wena wa mphetola ka potšišo bjang? Ke re o be o ile kae bošegong bja go feta? Brenda o botšiša a bile a itia malao ka letswele.

Ke ra gore yeo ga se potšišo ye o ka mpotšišago yona. O a tseba gore modiro wa ka ke o mobjang. Go go kgotsofatša, le ge ke sa kgahlwe ke dipotšišonyana tša mohuta woo, e re ke go hlathollele: Ke rile pele ke tšhaiša ka iri ya bohlano, ka amogela molaetša wa go re koloi ye nngwe e senyegile kua Mmasealama. Mootledi wa yona, Mna. Molapo, o ile a namela pese go tla go bega taba yeo mola mothuši wa gagwe a ile a šala a letile koloi. Ka go realo ke rile go tšhaiša ka swanelwa ke go tšea koloi go ya go bona gore na go ka dirwang ka yeo e senyegilego. Ka ge e be e le bošego, re be re sa kgone go bona gore re dirang mme e filo ba mahlatse ge re ile ra bona koloi yeo mafelelong e kgona go sepela. Bjale ga ke tsebe gore o tshwenywa ke eng gona moo.

Gape ke mosadi wa gago mme ke tlamegile go tseba. Bjale o be o reng o sa nteletše mogala? O gopola gore ga ke tshwenyege ka wena ge ke sa go bone?

Nna ke e tšere gore koloi yeo e ka se tšee nako e telele go e lokiša, ka fao ka hwetša go sa nyakege go hlwa ke go leletša mogala.

Na o gopola nke nka kgolwa seo o se bolelago? O gopola gore nka kgolwa ona maaka ao? Nna?

"Ke ka lebaka la eng o se wa swanelwa go nkgolwa? Le wena o tseba gabotse gore nka se go botše maaka. Ke ile ka go botša maaka neng? Ge o re ke go botša maaka, gona ke gore o a tseba gore nnete ke efe ka go realo ga ke bone go nyakega gore o hlwe

o sa mpotšiša." Ka realo ke tsoga.

Na o bona nke o tla fihla kae ka go mpotša maaka? O gopola gore ke ngwana mo nka hlwago ke kgolwa se sengwe le se sengwe seo o se bolelago? Ga ke setlaela nna.

Ke tla no go botša maaka go fihla mo o elelwago gore seo ke go botšago sona ga se maaka. Ga ke kgone go kwešiša gore gabotsebotse o nyaka go reng Brenda. Kganthe o gopola gore ke tšwa kae? O a tseba ke eng Brenda, re ka se tsoge re agile e bile o ka se tsoge o bile le khutšo ge o ka no fela o na le wona mogopolo woo wa gore nna ke go dira lešilo. O tla ota wa ba wa šala o lekana le lebjang. Na kganthe ga o ntshepe?

Ke ka lebaka la eng ke swanetše go go tshepa? Ga ke setlaela! Nna ga ke setlaela! Ge a realo a ipipa sefahlego ka dikobo a thoma go lla.

Ke ile ka fela ke mo lebeletše lebakanyana, ke sa kgone go kwešiša gore o tsenwe ke eng. Ka morago ka retologa ka leba phapošing ya bohlapelo. Ke ile ka tšhuma mabone a motlhakgase pele ke bulela meetse a borutho. Ke ile ka hlapa ka boiketlo ke ekwa ge meetse a pumpunyega gohle mo mmeleng wa ka. Go fetšeng ke ile ka beola, ka ba ka kama le moriri ke ntše ke hlahloba phaphoši ya re naya bohlapelo. Brenda o belaela ka mehla ka phapoši ye, eupša ka mehla ke fela ke holofetša gore ke tla e kaonafatša ge mašeleng a le gona gore le yona e ke e lebelelege bjalo ka ya batho bao ba itlhomphago ba bilego ba hlomphegago. Le ge go le bjalo, taba ye e be e fela e thelela mogopolo wa ka. O a tseba gore dilo tše nnyane di lebalega ka pela le gona gabonolo bjang.

Mahlo a ka a ile a wela ka gare ga seipone sa lebotong seo e sa lego ke tshepiša Brenda gore ke tla se tloša ka reka se sengwe se segolwanyane fela ke sa kago ka dira bjalo ka gona go lebala. Tšona dilo tša mohuta wo, ke tšona di tenago le go befediša basadi fela nna ge ke lebetše ke itireng?

Seipone se be se thankgetše mekgeledi le marotholotšana mogongwe a meetse goba a poranti; mogongwe e be e le mekgeledi ya diphefumo goba ditloloseela tša Brenda, go tseba mang? Go be go na le marotholotšana a kgale ao a omeletšego ao o ka rego ke leraga goba madi. Ge e le gore go na le selo setee seo se bego se sa kgonege, gona selo seo e be e le go itebelela ka fao seiponeng seo ka gore o be o ka se bone selo. Le ge o be o ka bula molomo o be o ka se bone meno a gago ka go sona. Ke be ke makala gore na e sa le se hlwekišwa la mafelelo neng.

Mahlo a ka a ile a tloga seiponeng gomme ka a gaša mabotong a mane ao a bego a bopile phaphoši ya rena ya bohlapelo. Le ona ga se gore a be a kgahla mahlo kudu ka gore a be a poleiseterilwe eupša a se a tšhatšhwa pente. Le ona e be e sa le ke tshepiša Brenda gore ke tla a logela maano eupša kae… O a tseba gore tšhelete e bjang – o ka se tsoge o e kgobokeditše moo o tlago go kgotsofala. Ge o ka no fela o ipotša gore ke tla dira sa gore le sa gore mohla mašeleng a le gona, o ka se tsoge o dirile selo ka gore mašeleng a ka se tsoge a boletše gore a gona ka gore ga a kgone go bolela.

Ke ile ka lebelela sešupanako. E be e le seripagare go tšwa iring ya boselela. Ke be ke thoma go šoma ka iri ya bošupa, ka fao ke be ke sa šaletšwe ke seripagare sa iri pele nka tsena mošomong. Ke be ke sa šaletšwe ke go apara le go fihlola. Gore ke tle ke thaketše nako ke be ke swanetšwe ke go šomela ka bjako. Ke ile ka fetša go kama le go gohla meno ka lebelwana mme ka leba phaphošing ya borobalo. Gore ke se thonkge maikutlo a Brenda ao a šetšego a thonkgegile, ke ile ka bula lebati ka boletiana. Go be go sa nyakege. Brenda o be a ile le boroko.

Ke ile ka lebelela sefahlego sa gagwe se sebotsana ka lethabo. E be e se sefahlego seo monna ofe goba ofe a ka se kgotsofatšwego ke go se tšhela mahlo gatee. Mmalana wa gagwe e be e le o mohlabana, mme o swanetšana le mahlo a gagwe a mašweu a magolo. Nkwana ya gagwe e be e le e nnyane mme e kobegile ka gonnyane bjalo ka molomo wa pekwa. Molomo wa gagwe wa go tlala o be o bopilwe ka dipounama tše swana tše boreletšana tšeo mothaka ofe goba ofe a bego a ka se sobe fase ge a ka di atla. Ke ile ka ikhwetša ke nywanywa.

Ka ge ke be ke sa nyake go dira mešito, ke be ke gata ka dintlha tša menwana ke hlokometše gore ke se šikinye selo seo se ka tlago sa tsoša Brenda. Ke ile ka fegolla sutu ya ka e tala le gempe ya go swana nayo le thai e ntsho, ka apara ke itebeletše ka seiponeng seo se bego se le lebating la wateropo. Ke ile ka rwala dieta tše tsothwa maotong ka boitlhaganelo, ka di forohla gabedi gararo ka lešela gore di šale di phadima. Ke ile ka tšwa ka fao phaphošing ka leba khitšhing.

Meetse ao ke bego ke a rutheditše ka ketlele ya motlhakgase a be a šetše a bela. Ka morago ga go tšhela mahwana a mararo a swikiri le letee la khoukhou ka komiking, ke ile ka tšhela meetse a go bela ka thoma go hudua. Seno sa ka gabotse ke kofi fela Brenda o be a kwana le khoukhou. Ke be ke šetše ke thomile go e tlwaela ka gore dilwanalwana tše dintši tša dikorosare di be di rekwa ke yena Brenda gomme khoukhou yona o be a sa e tlogele. Ke ile ka sega diphatlo tše koto tša borotho bjo botsothwa, ka di tšhatšha potoro ya matokomane gomme ka thoma go di kwametša ka lebelwana.

Ge ke gadima sešupanako sa ka gape, ka tlalelo ke ile ka elelwa gore ke kotara pele ga iri ya bošupa. Ke rile go fetša go ja, ka topa dinotlelo tša koloi ka leba karatšheng. Ke ile ka bula lebati la karatšhe mme ka itahlela ka gare ga Granada ya ka e mpsha e tala. Ke ile ka e kgotla ka e sepetša ka sa morago gore ke tšwe ka karatšheng. E rile go tšwa ka e emiša ntle le go tima entšene.

Ke ile ka fologa gore ke tswalele lebati la karatšhe. Lebakanyana ke ile ka ema ke lebeletše koloi ya Brenda pele ke tswalela karatšhe. Koloi ye e be e le mpho yeo a e filwego ke papagwe mengwaga e mebedi ya go feta eupša le nna ke ile ka tsenya letsogo mo tefelong ya yona. Dithaere di be di gomaretše mabu nke koloi e sepetše mo godimo ga phoka. Ke be ke sa kgone go kwešiša taba yeo. Na e ka ba e le gore Brenda o ile a tšwa ka koloi maabane e sa le gosasa pele phoka e oma? Ka fao ke mo tsebago ka gona, Brenda ga se motho wa go kwana le go tsoga e sa le gosasa ntle le ge a eya mogongwe gomme ga se ka kwa a bolela gore go na le