Ngabadala Abaziyo(Elders know)
()
About this ebook
Mthwakazi nansi indaba. Iqala ngokufudumala, igcine itshisa.Kujuluka ibunzi endodeni,
ifise sengathi beyingazalwanga. Okwehlula amadoda bathi kuyabikwa, kodwa okunje khona!
Uyokuzekela amagwababa ecobana ngiqinisile. Owathi indoda kayikhali ngubani?
Ngabadala Abaziyo (Elders Know) is an action packed radio drama filled with suspense, infidelity, deceit and romance.
When Qiniso comes of age, he demands that his uncle hand over his inheritance, but the cunning and scheming Uncle Methusi Khumalo refuses leading to an explosive showdown with hidden skeletons being unleashed from the closet.
The educative and entertaining play drives home the message that whatever you do today, there are consequences tomorrow.
Written in rich undiluted Ndebele, the playwright skilfully demonstrates his artistic skill in the performing arts and his command of the language by lacing his tale with poetic proverbs and idioms.
Masuku Artwell
A freelance Journalist and ICT Technician, Artwell ka Masuku has worked as a builder assistant, security officer, CCTV and Control room operator among other jobs.He has had some Ndebele poems published in an anthology “Giya Mthwakazi” (Longman Zimbabwe, 1990).He has written and published Buchitheka Bugayiwe (a novel) Ngabadala Abaziyo (a radio play), Kasikhulume (IsiNdebele essays), Ngeso Lokhozi (a collection of IsiNdebele poetry) , Umfazi Womuntu (an IsiNdebele stage play)You never know with love (Short stories) , Imisebenzi yothando(Novel)
Read more from Masuku Artwell
Buchitheka Bugayiwe (What will go wrong,will) Rating: 0 out of 5 stars0 ratingsKasikhulume (Let's talk) Rating: 0 out of 5 stars0 ratings
Related to Ngabadala Abaziyo(Elders know)
Reviews for Ngabadala Abaziyo(Elders know)
0 ratings0 reviews
Book preview
Ngabadala Abaziyo(Elders know) - Masuku Artwell
NGABADALA ABAZIYO
(Elders know)
Umdlalo womoya obhalwe ngu:
Artwell Masuku
Published by Sukuma Books
Smashwords Edition
© Copyright 2012 Artwell Masuku
This eBook is licensed for your personal enjoyment only. This eBook may not be re-sold or given away to other people. If you would like to share this book with another person, please purchase an additional copy for each recipient. If you’re reading this book and did not purchase it, or it was not purchased for your use only, then please return to Smashwords.com and purchase your own copy. Thank you for respecting the hard work of this author.
Isethulo
Ngesikhumbuzo sendodana yami u Mthabisi Masuku owazalwa mhlaka 17 June 2005 wadlula emhlabeni mhlaka 20 Desemba 2007. Phumula ngokuthula Zikode.
Amazwi Omlobi
Mfundi lencwadi ubungeke wayifunda uma bekungasi mzukulu wami uNomzamo Masuku oqhamuke esengibonisa yona engibuza ukuthi kungani ngingayishiceleli ibe libhuku elingafundwa nguMthwakazi. Ngibe sengiyithatha ngenza inguquko ezingatheni njengoba nje sengikuphakela yona mfundi. Lencwadi indala kakhulu. Ngayibhala ngesikhathi ngenza izifundo zami zobunthatheli – zindaba ngo 1990 ngasengiyedlulisela kumnyango osakaza ngomoya we-Zimbabwe Broadcasting cooperation ( Radio 2 ) eMontrose Studios koBulawayo. Ngibonga abantu abaningi kakhulu empilweni yami abenze umsebenzi lo wabayilokhu okubona kulamaphepha. Ngibonga umndeni wakithi wonke ikakhulu ubaba umnumzane M.J.Masuku lomama unkosazana A.Dube ngokuthembela kimi langokukholwa ukuthi kuzolunga. Ngibonga umufi uSandra Jiyane obelegalelo elikhulu ukuze lencwadi iphumelele. Ngibonga umufi udadewethu uLindiwe Masuku owachitha isikhathu sakhe elungisa wabuye weluleka kulomsebenzi. KuElder Ndlovu lo Nomzamo Masuku ababelokhu bengibelesela ngalomsebenzi ngithi nakho phela! Ngingamkhohwa kanjani USomandla UMdali Wezinto Zonke Okunguyena Owayiqala lindaba ngithi: Udumo Malube Kuwe Nkosi YaMakhosi.
UMLOBI
Artwell Masuku yintatheli yezindaba esebenza ngasese, aphinde abeyingcwethi yonjiniyela kwezokwakhiwa kwama-khompuyutha (PC Engineering Consultant). Uphethe iziqu lezi: Journalism Diploma kanye le PC Engineering Certificate (A+ Comptia) azithole ekwele Mzansi Afrika. Wazalelwa ePumula, koBulawayo. Waqala imfundo yakhe yase-primary eSt.Bernards Primary School, ePumula; wayiqedela eSingwangombe Primary School, eNkayi. Imfundo ephakeme uyenze eMsiteli Secondary School, elokitshini laseMpopoma koBulawayo. Waphosa itshe esivivaneni ngokuba ngomunye wezimbongi kuqoqo lwezinkondlo: Giya Mthwakazi (Longman Zimbabwe – 1990) Ngemva kwalokhu, usebhalele amaphephandaba amaningi okubalwa kuwo i-The Chronicle, uMthunywa le The Alex Times (Johannesburg, South Africa) Useke waphathisa lasemsakazweni wesizwe uRadio 4 owawusakaza ngaphansi kwe Zimbabwe Broadcasting Cooperation kuhlelo Abalobi Bakusasa. Uke waba ngumdlali, ngumbhali, ngumqondisi weqembu lemidlalo yeshashalazi i- Amaswazi Performing Arts ezinze koBulawayo ngo 1985 kusiya ku 1990.
Abadlali
Umndeni KaZakhaliya Khumalo (Ongasekho):
UMaMpofu (ngunkosikazi wakhe)
UQiniso (yindodana yabo)
Umdeni ka Methusi Khumalo:
UMethusi Khumalo (ngumfowabo omncane kaZakhaliya)
UMaNcube (ngunkosikazi wakhe)
UZodwa (yindodakazi yabo, ngumsizi kadokotela)
Umndeni ka Ncube:
UManyonyoba Ncube (uphethe ipulazi, ngumfowabo kaMaNcube)
UMaNdlovu (ngunkosikazi wakhe)
Abanye Abadlali:
UDokotela Mpofu (ngudokotela wendawo, ngumalume kaQiniso)
UMafu (ngummeli)
ISIQEPHU SAKUQALA
Umsindo wasekhaya. Ukukhala kwezinkukhu. Ukuvuleka komnyango
QINISO
Utshone njani mama?
MAMPOFU
Ngitshonile mntanami, ngingazi wena?
QINISO
Ngitshonile mama. Kanje mama ngileminyaka emingaki?
MAMPOFU
Wangibuza into oyaziyo Qiniso, kutheni? Awusazi manje ukuthi ingamatshumi amabili lane?
QINISO
Musa ukuthukuthela phela mama. Ngikholwa kangcono uma ngizwa ngawe. Angithandi ukukholwa kalula yinto engayitshelwa kudala. Akutsho mama, manje ubaba lendawo engaka yakhe uthe uma ekuhlebela engakadluli emhlabeni wathi uyitshiya kubani?
MAMPOFU
Uzokwenzani ngalokhu?
QINISO
Musa ukwethuka mama. Ngiyacabanga ukuthi kukhona elalikuzwa egazini lilobaba ngesikhathi lingetha leligama. Nanku phela sengithanda ukwazi amaqiniso manje.
MAMPOFU
Ngethemba ukuthi awubuzi ngoba kukhona ogudlisela kukho.
QINISO
Khululeka nje wena mama. Ngisuke ngizibuzela.
MAMPOFU
Kulungile –ke uma kunjalo. Ngizokutshela ke. Isele kuyihlo omncane njengoba umbona ematasatasa lapha kuyo.
QINISO
Kuyoze kube nini isesandleni sakhe?
MAMPOFU
Kade iye kwesikabani?
QINISO
Kahle mama ukubuza imibuzo elezimpendulo ozaziyo.
MAMPOFU
Hhabe!
QINISO
Kulicala yini ukufuna ukwazi iqiniso.
MAMPOFU
Hhawu! Hhawu! Yimihlola yami yini le?( Kuzwakale ukuvulwa komnyango)
QINISO
Kahle mama ukuphuma ngingakaphenduleki.
MAMPOFU
Ngani?
QINISO
Kufanele ukuba useyicabangile wayithola impendulo mama.
MAMPOFU
Ubani?
QINISO
Ubab’ omncane. Isimihlanu iminyaka ubaba wasitshiya emhlabeni mama. Ngiyacabanga ukuthi okomniniko sekufanele kubuyele kuye manje. Angiboni ukuthi kuhle ukuthi kube khona abantu abasahamba abanye ezithendeni.
MAMPOFU
Uthi kawuve ucabanga ukuthi lesisitolo ngesikayihlo?
QINISO
Angithi sisepulazini likababa.
MAMPOFU
Qiniso, ake uziyeke lezi zinto zakho. Sikhona isikhathi sazo.
QINISO
Kulokhu kwasukela ngonyaka owedlula mama, ungitshela ukuthi isikhathi salento sikhona. Kutsho ukuthi yimina engingakabi laso. Ngiyasakha ke manje.
MAMPOFU
Uthi kwenzenjani?
QINISO
Ngiyasakha manje.Yimina kuphela ingane yakho mama. Yimina kuphela umfana wakho.Ngiyithunjana. Ngiyinkosana njalo. (Kuzwakale isivalo sivulela sivaleka ngamandla)
MAMPOFU
We-e Qiniso!
QINISO
( Izwi lakhe liya ngokusithela) Ngiyokuphenya enkantolo lokho mama. Hhayi ngeviki elizayo. Hhayi futhi kusasa. Manje!
MAMPOFU
(Ekhwaza)Qiniso! (ekhulumela phansi) Ungenwe yini nje lomfana? Uthi akaloyiwe pho?
********** Umculo **********
MAFU
Ngahlaselwa yindodana kaZakhaliya namhlanje,konje kungabe konakeleni?Macala mani osufuna ngikuqulele wona mfana kaKhumalo loyihlo engazange angiqulise?
QINISO
Eh,Mnumzane Mafu ,khona uma ngicabanga,licala elilula kulawo wonke osuke uwaqula.
MAFU
O! Yicala kodwa?
QINISO
Ye-ebo Mnumzane.
MAFU
Phefumula ngizwe.
QINISO
Mnumzane Mafu ,ubaba watshiya udukathole odinga ukwenganyelwa lapha kodwa kuze kube namhlanje akucacile kahle ukuthi wenganyelwe ngubani. Ngicela ukwazi kummeli ukuthi akanalo yini ulwazi?
MAFU
O,Hhayi! Khona ukhuluma ngento engiyaziyo. Angithi utsho ipulazi leliya lakwenu kanye lomuzi lokunye okukulo?
QINISO
Yebo baba.
MAFU
Ngiyaxolisa ukutsho ukuthi uyihlo wasixaka impela ngoba wahamba engasabhalanga asitshele ukuthi leli fa lakhe elesabeka kangaka ulitshiya kubani. Angilalutho nje olwakhe olungasiza lapha.
QINISO
Ngaleso sizathu Mhlonipheki utsho ukuthi kufanele lihlalwe linganganyelwe muntu ngangoba loHulumeni usengaze alidle.
MAFU
Hhayi! Phela ukhona uyihl’ omncane uyise kaZodwa.
QINISO
Uyolengamela kuze kube nini njengoba elengamele kumanjena nje?
MAFU
Kuyoze kusukume oyobe lokukhononda